Λέαγρος καλός

Ο Λέαγρος ήταν Αθηναίος στρατηγός του 5ου αιώνα π.Χ., φίλος του Θεμιστοκλή, που όμως δεν έμεινε στην ιστορία για τα κατορθώματά του, αλλά για ένα άλλο λόγο, τον οποίο μας εξηγεί ο αρχαιολόγος Χρήστος Καρούζος:

Για του Λέαγρου τη νιότη δε μας μιλάει κανένας συγγραφέας, μας μιλούν όμως πολύ πιο ζωντανά οι αγγειογράφοι. Κανένας νέος, ούτε στον καιρό του, ούτε πριν, ούτε ύστερα από αυτόν, δεν είδε, ανάμεσα στις κόκκινες μορφές των αγγείων, τ’ όνομά του γραμμένο με θαυμασμό τόσες φορές όσες ο Λέαγρος ο «καλός» στη δεκαετία 510-500 π.Χ, όταν δηλαδή ήταν 15-25 χρονών (τόσο που στην αρχαιολογική διάλεκτο έχει σφραγίσει τη δεκαετία αυτή με το μουσικότατο όνομά του).

Για το Λέαγρο το μεγαλύτερο και μονιμότερον ενθουσιασμό τον τρέφει ο ζωγράφος Ευφρόνιος και μερικοί άλλοι σύντροφοι του εργαστηριού του. Ό,τι θέμα κι αν ζωγραφίσει επάνω στις κύλικες και στους κρατήρες του, στους ψυκτήρες και στις πελίκες του, το Λέαγρο θα υμνήσει. Αν θελήσει να παραστήσει έναν έφηβο στα χρόνια της θητείας του, καβαλάρη, με την κεντημένη του χλαμύδα και τον πέτασο, θα είναι ο Λέαγρος και θα σφραγίσει το θέλγητρο της εικόνας του με το «Λέαγρος καλός».

Ευφρόνιος: «Λέαγρος καλός»
η φωτογραφία είναι από την έκδοση της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ:
«ΕΛΛΑΔΑ – ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ»

Αν παραστήσει τα παιδιά στην παλαίστρα, τα ονόματά τους θα είναι Ίππαρχος, Αντιφών, Πόλυλλος και «Λέαγρος καλός». Αν τα παραστήσει να γλεντούν θα βάλει τον ένα έφηβο να παίζει τη λύρα κι από το στόμα του να βγαίνει ένας στίχος της Σαπφώς (μάομαι και ποθέω…), ο σύντροφός του όμως αντίκρυ, που παίζει με την κύλικά του, θα είναι ο «παις Λέαγρος καλός».

 
Ευφρόνιος: ερυθρόμορφος αμφορέας
«συμποσιαστής – κωμαστής«
(φαίνεται η επιγραφή «ΛΕΑΓΡΟΣ ΚΑΛΟΣ»)
Μουσείο του Λούβρου
η φωτογραφία είναι από την έκδοση της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ:
«ΕΛΛΑΔΑ – ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ»

Σ’ ένα άλλο αγγείο, γυναίκες, από εκείνες που οι Αθηναίοι δεν τις έμπαζαν μέσα στη φαμελιά τους, μα δεν μπορούσαν και να καταλάβουν χαρά χωρίς αυτές, γλεντούνε. Άλλη πίνει, άλλη αυλεί, και μια, η Σμικρά, παίζοντας με την κύλικά της τον «κότταβο» προσπαθεί να μαντέψει αν τη θέλει ο Λέαγρος (που δεν είναι μπροστά) και το φωνάζει: «τιν τάνδε λατάσσω, Λέαγρε».

Στον ψυκτήρα αυτό του Ευφρόνιου, που βρίσκεται στο Μουσείο Ερμιτάζ, η εταίρα Σμικρά παίζει κότταβο. Η φράση «τιν τάνδε λατάσσω, Λέαγρε» σημαίνει: «για σένα σκορπάω αυτή τη σταγόνα, Λέαγρε».
από το http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/AR/ar.ag/euphronios-4.htm

 Αλλού τον παρασταίνει μεθυσμένον, αλλού σε ακόμα χειρότερες στιγμές. Και όχι μονάχα όσο ήταν νέος, αλλά και αργότερα, σαραντάρη πια ή πενηντάρη, -μια ακόμη απόδειξη πως το «καλός» δεν ήταν ειδικά ερωτική εκδήλωση όπως την εννοούμε εμείς, αλλά πιο ατόφιος θαυμασμός προς τον «τέλειο» Αθηναίο που μέσα του δεν έχει ακόμα θέση ο δυισμός ύλη-πνεύμα. Συγκινητικό είναι ότι ο Ευφρόνιος έμεινε πιστός με το θαυμασμό του στο σπίτι του Λέαγρου. Είχε γεράσει πια και είχε αποκτήσει δικό του αγγειοπλαστείο (δεν υπογράφει πια με το «έγραψεν» αλλά μόνο με το «εποίησεν», όταν σε μια πολύχρωμη κύλικα που έφτιαξε κατά το 480-70, έβαλε τον αγγειογράφο του να παινέσει το γιο του Λέαγρου και να γράψει δίπλα στους νέους που παραβγαίνουν στην καβάλλα το «Γλαύκων καλός». Κι ο Λέαγρος είχε γεράσει στο μεταξύ. Το 460 οι Αθηναίοι τον στέλνουν, εξηντάρη πια, στρατηγό στη Θράκη, και εκεί σκοτώνεται.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΟΥΖΟΣ, περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, τεύχος 219

Ευφρόνιος: καλυκόσχημος κρατήρας
«Καλλωπισμός εφήβων» (λεπτομέρεια)
η φωτογραφία είναι από την έκδοση της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ:
«ΕΛΛΑΔΑ – ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ»

Ο Ευφρόνιος είναι ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους της πρώιμης ερυθρόμορφης αγγειογραφίας στην Αττική. 

Ο Ευφρόνιος ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για τη λεπτομερή απόδοση της μυολογίας στα σώματα που ζωγράφιζε και η αγάπη του για τη λεπτομέρεια έφτανε μέχρι την απόδοση των βλεφάρων στα μάτια των μορφών του. Εισήγαγε νέα εικονογραφικά θέματα, όπως η μεταφορά του Σαρπηδόνα από το φτερωτό Ύπνο και το Θάνατο ή η πάλη του Ηρακλή με τον Ανταίο. Ένα άλλο στοιχείο που τον ξεχώριζε από τους άλλους Πρωτοπόρους είναι ότι προτιμούσε να ζωγραφίζει μεγάλα αγγεία, συνήθως καλυκωτούς κρατήρες.

Ο Ευφρόνιος επαινούσε σε έργα του τον «καλό» Λέαγρο, που φαίνεται πως υπήρξε εραστής του. 

από τη Βικιπαίδεια

Σ’ αυτό τον κρατήρα που «εποίησεν» ο Ευξίθεος και «έγραψεν» ο Ευφρόνιος, το θέμα, «Ο θάνατος του Σαρπηδόνα» είναι παρμένο από την Ιλιάδα, ωστόσο υπάρχει πάλι χαραγμένη η φράση «Λέαγρος καλός».
από το http://www.lifo.gr/mag/features/952

Μελανόμορφο αγγείο, άγνωστου καλλιτέχνη, που έχει και αυτό την επιγραφή «Λέαγρος καλός».
από το Μουσείο Paul Getty
Στο μουσείο αυτό υπάρχουν αρκετά μελανόμορφα αγγεία διάφορων καλλιτεχνών της ίδιας εποχής που όλα έχουν την επιγραφή: «Λέαγρος καλός» και ανήκουν στην ενότητα «Leagros group»

Ετικέτες: Λέαγρος καλός