στο Όρος των Ελαιών

Τα γεγονότα στο Όρος των Ελαιών συνέβησαν την Μ. Πέμπτη.

Αντρέα Μαντένια: «Ο Χριστός στο Όρος των Ελαιών»
από το http://en.wikipedia.org/wiki/Andrea_Mantegna

Η ευαγγελική σκηνή απεικονίζει τον Χριστό να προσεύχεται στον κήπο της Γεθσημανή λίγο πριν φτάσουν οι στρατιώτες, οδηγούμενοι από τον προδότη Ιούδα, και τον συλλάβουν. Οι τρεις μαθητές που τον έχουν ακολουθήσει, ο Πέτρος, ο Ιωάννης και ο Ιάκωβος, κοιμούνται βαθιά, ξαπλωμένοι στο έδαφος, αφήνοντας τον Ιησού μόνο την οδυνηρή στιγμή που εγκαταλείπεται στη θέληση του Θεού. Στο πρώτο τμήμα στα αριστερά, πέντε γυμνοί άγγελοι, σαν μικροί ερωτιδείς ρωμαϊκής σαρκοφάγου, αποκαλύπτουν τα όργανα των Παθών.

Τα στρώματα των πετρωμάτων αποκαλύπτουν ότι ο καλλιτέχνης είχε μελετήσει τις ιδιαιτερότητες των γεωλογικών σχηματισμών.

Από το βιβλίο «ΛΟΝΔΙΝΟ – ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ»
ELECTA – ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

 Καραβάτζιο «Η σύλληψη του Χριστού»
από το http://www.artknowledgenews.com/Caravaggio.html

Τα πάντα αυξάνουν τη δραματική ένταση της σκηνής: Ο Χριστός, συνειδητοποιώντας ότι τον πρόδωσαν, υποφέρει ταπεινά. Στο σκληρό πρόσωπο του Ιούδα, που μόλις τον έχει φιλήσει, φαίνεται να γεννιέται ο τρόμος.

Τα χέρια του Ιησού, σπαρακτικά πλεγμένα, βρίσκονται στην κορυφή ενός πελώριου αντεστραμμένου τριγώνου, που, ενσωματωμένο σε αυτή την ημικυκλική κίνηση, την παραλάσσει. Το κοντινό σημείο θέασης δημιουργεί μια συντριπτική αίσθηση σωματικής παρουσίας, περιλαμβάνοντας το θεατή στα διαδραματιζόμενα· η εντονότερα φωτισμένη πανοπλία του στρατιώτη μοιάζει να εκτινάσσεται από το επίπεδο της εικόνας, κατά τρόπο ώστε κι εμείς να γινόμαστε μέτοχοι της ενοχής του. Το φως δεν προέρχεται κυρίως από το φανάρι, αλλά από μια αόρατη φωτεινή πηγή στα αριστερά, κι οι δραματικές φωτοσκιάσεις επαυξάνουν το τρισδιάστατο των μορφών και επιτείνουν τη δραματική ατμόσφαιρα, δημιουργώντας ένα αφηρημένο μοτίβο που λειτουργεί συνεκτικά για τη σύνθεση. Ο πίνακας λαμποκοπά έξοχα χρώματα και βρίθει στοιχείων που μαρτυρούν τη νατουραλιστική δεξιότητα του καλλιτέχνη – η στολισμένη περικεφαλαία του στρατιώτη στο προσκήνιο ή το λεπτό σύρμα απ’ όπου κρέμεται το φανάρι.

Καθώς ο Ιούδας πλησιάζει, ο Ιωάννης, τον οποίο τόσο αγαπούσε ο Ιησούς, τρέπεται σε φυγή κι ο πόνος του προεξοφλεί τη Σταύρωση.
Στη δεξιά μεριά του πίνακα εμφανίζεται η σκοτεινή μορφή του καλλιτέχνη να κρατά το φανάρι. Ο Καραβάτζο είχε απεικονίσει ήδη, στο «Μαρτύριο του Αγίου Ματθαίου», τον εαυτό του να κοιτάζει πάνω από τον ώμο του τις βιαιότητες που είχε προκαλέσει. Εδώ παρουσιάζει πάλι τον εαυτό του ως αυτόπτη μάρτυρα, παρόντα (όπως πραγματικά τόσες φορές ήταν παρών) σε αυτή την ξαφνική έκρηξη βίας και πανικού στους σκοτεινούς δρόμους. Η παρουσία του επιτείνει τη γνησιότητα και τη δραματικότητα του πίνακα και υπαινίσσεται την επιρροή των τεχνικών στοχασμού του 16ου αιώνα, που ενθάρρυναν τον πιστό να σχηματίζει νοερά την εικόνα των Παθών του Χριστού, να μεταφέρεται στο συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, να υποφέρει μαζί με το Χριστό· όπως έγραψε ο Αντόνιο ντε Μολίνα: «Όταν λοιπόν βλέπουμε να συλλαμβάνουν το Σωτήρα μας και να τον μεταχειρίζονται τόσο άσχημα, πρέπει να συλλογιζόμαστε ότι είμαστε εκεί, ανάμεσα σε αυτούς τους αχρείους, και ότι οι δικές μας αμαρτίες είναι που τόσο πολύ τον προσβάλλουν». Ταυτόχρονα εκθειάζεται η δύναμη της νατουραλιστικής τέχνης. Η σύνθεση προέρχεται από ένα χαρακτικό του Ντύρερ, στο οποίο όμως -κι αυτό αποτελούσε παραδοσιακό μοτίβο- το φανάρι βρίσκεται στο προσκήνιο, πεσμένο κάτω μες στη σύγχυση που επικρατεί. Εδώ εντούτοις είναι ο Καραβάτζο που κρατάει το φανάρι, υπογραμμίζοντας ότι εκείνος, ο ζωγράφος, φέρνει στο φως τη σκηνή: Το φανάρι ρίχνει το λαμπρό του φως στο χέρι και στο μάτι του ζωγράφου, κι η στάση του χεριού του Καραβάτζο, στη γωνία που σχηματίζει το χέρι ενός ζωγράφου όταν κρατάει το πινέλο, τονίζει αυτό το σημείο. Είναι το θεϊκό χέρι του καλλιτέχνη που φωτίζει τη φύση, κι ο πίνακας εξυμνεί την τέχνη που έχει τις ρίζες της στη φύση.

ΕΛΕΝ ΛΑΝΓΚΤΟΝ «ΚΑΡΑΒΑΤΖΟ»
μετάφραση: Σ. Τσούγκος Εκδόσεις ΜΙΚΡΗ ΑΡΚΤΟΣ

 

Antony van Dyck: «Η Σύλληψη του Χριστού»
από το http://www.topofart.com/artists/Sir_Anthony_van_Dyck/painting/7009/The_Arrest_of_Christ.php

Ο πίνακας αποκαλύπτει την άνετη σιγουριά της εκτέλεσης, που χαρακτηρίζεται από φαρδιές και απλωτές πινελιές. Τα προπαρασκευαστικά σχέδια δείχνουν την κλιμάκωση της πορείας που τον οδήγησε τελικά να αποδώσει την άγρια νυχτερινή έφοδο και το ξέσπασμα της ομάδας που ουρλιάζει εναντίον της γαλήνιας μορφής του Χριστού στον Κήπο της Γεθσημανή. Η επιθετική κίνηση των στρατιωτών μοιάζει να σταματάει ξαφνικά μπροστά στον Ιησού, που είναι σοβαρός και ήρεμος. Τον πλησιάζει ο Ιούδας, που φιλώντας τον, τον δείχνει στους δήμιους.

Το νυκτερινό σκηνικό, που φωτίζεται από το φως ενός πυρσού, προβάλλει με δύναμη την αγριότητα και την έξαψη των βασανιστών, και αναδεικνύει μέσα στη σκοτεινιά του κήπου τη λαμπερή πανοπλία ενός στρατιώτη.

από το βιβλίο «ΜΑΔΡΙΤΗ – ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΡΑΔΟ»
ELECTA – ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ