Πολυπέρχων – Κάσσανδρος ΙΙ

Ανέλαβε ο Πολυπέρχων «επιμελητής της βασιλείας» ενώ ο Κάσσανδρος προτίμησε να αποτραβηχτεί με τους φίλους του σε μια αγροτική έπαυλη… Να ξεχάσει δήθεν το πένθος του κυνηγώντας… Μήπως και καταφέρει επιτέλους να σκοτώσει ένα αγριογούρουνο… Κι ο Πολυπέρχων τον πίστεψε!

Έτσι έφυγε ο Κάσσανδρος στα δάση να κυνηγήσει. Και πριν καταλάβει κανείς τι έγινε, πέρασε τον Ελλήσποντο για να συναντηθεί με τον Αντίγονο. Κι όχι μόνο αυτό, συνεννοήθηκε κρυφά με τους επικεφαλής των μακεδονικών φρουρών σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, ενώ παράλληλα έστειλε μήνυμα στον Πτολεμαίο πως με τον διορισμό του Πολυπέρχοντα θα αποκτούσε πάλι δύναμη η παράταξη του Περδίκκα, γι’ αυτό τον καλούσε να συμμαχήσουν.

elafos-GnosisΚυνήγι ελαφιού (από ψηφιδωτό της Πέλλας)

Στην αρχαία Μακεδονία υπήρχε το έθιμο να μην ξαπλώνουν σε ανάκλιντρο κατά τη διάρκεια του δείπνου αν δεν έχουν σκοτώσει αγριογούρουνο. Μέχρι να διαπράξουν αυτό το κατόρθωμα έτρωγαν καθιστοί. Ο Κάσσανδρος, αν και είχε φτάσει στην ηλικία των 35 ετών, έτρωγε καθιστός γιατί δεν είχε τύχει να σκοτώσει αγριογούρουνο παρότι ήταν καλός κυνηγός.
ΠΗΓΗ: Μακεδονικά Συμπόσια, Ιουλία Βοκοτοπούλου.

Ο Αντίγονος υποσχέθηκε στον Κάσσανδρο να του δώσει στρατιώτες και καράβια. Κι όλα αυτά για χάρη της φιλίας του με τον πατέρα του Κάσσανδρου, τον Αντίπατρο. Έτσι έλεγε δηλαδή, γιατί στην πραγματικότητα το μόνο που ενδιέφερε τον Αντίγονο ήταν να γίνει κυρίαρχος της Ασίας. Κι ο Κάσσανδρος τη συγκεκριμένη στιγμή ήταν το αναγκαίο του στήριγμα εναντίον του Πολυπέρχοντα.

Έτσι ο Πολυπέρχων, πριν προλάβει καν να χαρεί για τα νέα του καθήκοντα, αντιλαμβάνεται πως βρίσκεται αντιμέτωπος με μια καινούρια συμμαχία που την απαρτίζουν τρεις μεγάλοι -και με υπολογίσιμη δύναμη- στρατηγοί: Αντίγονος, Πτολεμαίος και Κάσσανδρος. Ειδικά ο Πτολεμαίος και ο Αντίγονος ήταν κύριοι των πιο πλούσιων και πολυάνθρωπων περιοχών της επικράτειας.

Τι να κάνει ο Πολυπέρχων; Πώς να τα βγάλει πέρα μαζί τους; Κάποιου τη βοήθεια χρειαζόταν κι αυτός… Κάποιου ή κάποιας… Ναι, η σκέψη του πήγε αμέσως στην Ολυμπιάδα. Γνώριζε ο Πολυπέρχων την παραδοσιακή προσήλωση των Μακεδόνων στη βασιλική οικογένεια κι αποφάσισε να στηριχτεί εκεί. Της έστειλε λοιπόν μήνυμα να επιστρέψει στη Μακεδονία. Η Ολυμπιάδα αρχικά αμφιταλαντεύτηκε. Ζήτησε με αγγελιοφόρο τη συμβουλή του Ευμένη. Κι ο πανέξυπνος Ευμένης τη συμβούλεψε να περιμένει στην Ήπειρο μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Δυστυχώς η Ολυμπιάδα δεν τον άκουσε κι επέστρεψε τελικά στη Μακεδονία. Έγινε δηλαδή κι αυτή μέρος του προβλήματος, αντί να κρατήσει μια ουδέτερη στάση. Οι συνέπειες ήταν τραγικές.

Δεύτερη απόφαση του Πολυπέρχοντα ήταν να στηριχτεί στον Ευμένη. Δεν του έμενε και άλλος αφού Αντίπατρος, Πτολεμαίος και Κάσσανδρος είχαν συμμαχήσει. Γι’ αυτό τον όρισε στρατηγό αυτοκράτορα της Ασίας και του πρόσφερε 500 τάλαντα από τον βασιλικό θησαυρό που είχαν στην κατοχή τους οι αργυράσπιδες.

Τρίτη και πιο αμφιλεγόμενη απόφαση του Πολυπέρχοντα ήταν η απόδοση της ελευθερίας σε όλες τις ελληνικές πόλεις. Ο Πολυπέρχων γνώριζε πως οι μακεδονικές φρουρές που είχε τοποθετήσει ο Αντίπατρος στις πόλεις της Ελλάδας ήταν πιστές στον Κάσσανδρο. Έτσι από τη μια αποδυνάμωνε τον βασικό του αντίπαλο ενώ από την άλλη θεωρούσε πως κέρδιζε την υποστήριξη των ελληνικών πόλεων. Η απόφαση ακουγόταν έξυπνη, υπήρχε όμως ένα αναπάντητο ερώτημα. Ποιος θα την εφάρμοζε; Είχε ο Πολυπέρχων ισχυρό στρατό να την υποστηρίξει;

Τελικά ελάχιστες από τις επαγγελίες τους Πολυπέρχοντα εφαρμόστηκαν. Οι Αθηναίοι, για παράδειγμα, δεν κατάφεραν να διώξουν τη μισητή φρουρά της Μουνιχίας. Ήρθε ο ίδιος ο Πολυπέρχων να τους βοηθήσει, μα βρήκε τον Κάσσανδρο οχυρωμένο στον Πειραιά. Δεν έδωσε όμως μάχη, προτίμησε να αφήσει τον γιο του, Αλέξανδρο, να πολιορκεί τον Κάσσανδρο κι ο ίδιος ο Πολυπέρχων έφυγε στην Πελοπόννησο να καταλάβει τη Μεγαλόπολη. Ούτε και εκεί τα κατάφερε ενώ μετά από λίγο ήρθε και τρίτη αποτυχία. Ο ναύαρχός του, ο Κλείτος ναυμάχησε με τις δυνάμεις του Αντίγονου και του Κάσσανδρου, τις νίκησε αλλά ο Αντίγονος -όπως τα είχε καταφέρει με τον Ευμένη- κατάφερε με πονηριά να αιχμαλωτίσει ολόκληρο τον στόλο του Κλείτου που, μετά τη ναυμαχία, είχε αποβιβαστεί στην ξηρά. Σε τρεις συγκρούσεις λοιπόν συμμετείχε ο Πολυπέρχων και κατάφερε να αποτύχει και στις τρεις. Τι να κάνουν οι Αθηναίοι, μόλις αντιλήφθηκαν πως από τον Πολυπέρχοντα δεν μπορούσαν να περιμένουν και πολλά, ήρθαν σε συνεννόηση με τον Κάσσανδρο και συμφώνησαν μαζί του να κρατήσουν την πόλη και τα πλοία τους ενώ σε αντάλλαγμα ο Κάσσανδρος θα κρατούσε τη φρουρά της Μουνιχίας. Το παράδειγμα των Αθηναίων ακολούθησαν και άλλες πόλεις. Έτσι τελείωσε η περιπέτεια στην οποία είχε οδηγήσει την Ελλάδα ο πολιτικά άπειρος Πολυπέρχων.

36_derveniΣάτυρος μεθυσμένος (λεπτομέρεια από τον κρατήρα του Δερβενίου)

H εικόνα του πλούτου που εισέρρευσε στη Mακεδονία, όπως μας τη φανέρωσαν οι τάφοι της Bεργίνας και του Δερβενίου, είναι ένα μικρό δείγμα του ότι συνέβη λίγο αργότερα, στον 3ο αιώνα π.X. στην εποχή της ακμής των βασιλείων των διαδόχων του Aλεξάνδρου. Tην ανείπωτη χλιδή και τον νεοπλουτισμό που επικρατούσε στα Mακεδονικά συμπόσια στηλίτευσαν οι σύγχρονοί τους συγγραφείς. Xαρακτηριστική ειναι η περιγραφή του γαμήλιου συμποσίου που παρέθεσε σε είκοσι συνδαιτυμόνες ο Mακεδών Kάρανος, κάπου «εν Mακεδονία», όπως τη διέσωσε ο Aθήναιος στους Δειπνοσοφιστές:
Πριν μπουν στην αίθουσα του συμποσίου τους στεφάνωσαν με χρυσή στλεγγίδα και μόλις πήραν θέση στα ανάκλιντρα τους έδωσαν δώρο από μία αργυρή φιάλη. Aφού έφαγαν ποικιλία φαγητών, κυρίως κυνηγιού, έπλυναν τα χέρια τους και τους έφεραν στεφάνους ανθέων, αλλά και χρυσές στλεγγίδες. Στη συνέχεια εισέβαλαν αυλητρίδες και μουσουργοί. Aλλες κοπέλες τους προσέφεραν από μια χρυσή και μία αργυρή λήκυθο μύρου, πράγμα που επαναλήφθηκε και αργότερα.
Aκολούθως εμφανίστηκε «πίνακας αργυρούς, ίσου μεγέθους με τον επ’ αυτού ύπτιο χοίρο», του οποίου η κοιλιά ήταν γεμάτη με ψημένα πουλιά και στρείδια. Συνεχίσθηκε η δωρεά και άλλων πολύτιμων σκευών από τον γαμπρό , ο οποίος μάλιστα έδωσε στον καθένα και σάκους για να βολέψουν τα δώρα του.
Mετά από διάλειμμα με θαυματοποιούς, μεταξύ των οποίων και γυμνές γυναίκες που έβγαζαν φωτιά απ το στόμα τους, ξανάρχισαν το ποτό με κρασιά Θάσου, Mένδης, Λέσβου.
Aκολούθησε τρίτο σερβίρισμα φαγητών με ψάρια, πάνω σε γυάλινο πίνακα.
Eπλυναν πάλι τα χέρια τους και έλαβαν πάλι δώρο μία σειρά αργυρών και χρυσών αντικειμένων συμποσίου. Aκολούθησε χορωδία και θεατρικές παραστάσεις. Στο τέλος σάλπισαν το τέλος του δείπνου, που περιλάμβανε ποτό σε μικρά ποτήρια συνοδευόμενο από τραγήματα και πλακούντες (γλυκά).
H περίοδος του επείσακτου πλούτου στην κυρίως Eλλάδα δεν φαίνεται να κράτησε πολύ. Oι τάφοι του τέλους του 3ου και του 2ου αι. π.X. έχουν λίγα χρυσά κοσμήματα και στα συμπόσια φαίνεται ότι είχαν επιστρέψει στα πάτρια πήλινα σκεύη.
ΠΗΓΗ: Μακεδονικά Συμπόσια, Ιουλία Βοκοτοπούλου

Σχολιάστε