Στην ταινία «Η Κυρία Εξαφανίζεται» (1938) του Άλφρεντ Χίτσκοκ, μια νεαρή κοπέλα, η Άιρις, επιστρέφει στην Αγγλία με τρένο και στο βαγόνι γνωρίζεται με μια συμπαθέστατη ηλικιωμένη κυρία, τη Μις Φρόι.
Κάποια στιγμή η Άιρις, κοιμάται και όταν ξυπνάει η Μις Φρόι έχει εξαφανιστεί. Το περίεργο είναι πως κανείς από τους υπόλοιπους ταξιδιώτες που βρίσκονται στο βαγόνι δε θυμάται την ηλικιωμένη κυρία. Η Άιρις ψάχνει σε όλο το τρένο, με τη βοήθεια ενός νεαρού μουσικολόγου, του Γκίλμπερτ, χωρίς όμως αποτέλεσμα και έτσι σιγά σιγά η πείθεται πως η γνωριμία με τη Μις Φρόι ήταν προϊόν της φαντασίας της…
Όμως υπάρχει μια ατράνταχτη απόδειξη πως η κοπέλα δεν έβλεπε παραισθήσεις. Η Μις Φρόι σε προηγούμενη σκηνή του έργου είχε γράψει στο υγρό τζάμι του τρένου το όνομα της: «Φρόι». Και η Άιρις με τον Γκίλμπερτ κάθονται στο ίδιο τραπέζι του εστιατορίου του τρένου. Και εδώ αρχίζει η μαεστρία του Χίτσκοκ. Οι θεατές βλέπουν γραμμένο στο τζάμι το όνομα «Φρόι»! Οι δύο πρωταγωνιστές όμως δεν το βλέπουν!
Αυτό συμβαίνει στα 7΄ και 50΄΄ της σκηνής.
Ο Γκίλμπερτ και η Άιρις συνεχίζουν την κουβέντα τους, καταλήγουν μάλιστα στο συμπέρασμα πως δεν υπήρχε τελικά Μις Φρόι, συνεπώς η νεαρή κοπέλα έχει κάποιο πρόβλημα κι όλη αυτή την ώρα σου έρχεται να φωνάξεις «Κοιτάξτε στο τζάμι! Να η απόδειξη που ψάχνετε!»
(από 7΄και 50΄΄ μέχρι τέλος)
η σκηνή υπάρχει στο
http://www.youtube.com/watch?v=EQTzWRWIE6w&feature=related
Τελικά η Άιρις βλέπει το όνομα στο τζάμι όμως εκεί γίνεται κάτι άλλο, εξίσου αναπάντεχο: το τρένο μπαίνει στο τούνελ και ο καπνός σβήνει το όνομα! Έτσι ο Γκίλμπερτ δεν προλαβαίνει να δει κι αυτός την απόδειξη για την ύπαρξη της Μις Φρόι. Όμως έχει πειστεί πλέον η Άιρις και το έργο ξαναρχίζει από την αρχή:
η σκηνή υπάρχει στο http://www.youtube.com/watch?v=HBbg7Y75Vz8&feature=related
Επειδή, όπως φαίνεται, δε θα καταφέρω να αναρτήσω σύντομα –όπως είχα σκοπό- ένα αφιέρωμα στον Άλφρεντ Χίτσκοκ, ας διαβάσουμε τώρα ποια είναι η «συνταγή του σασπένς» σύμφωνα με τον ίδιο τον Χίτσκοκ, μια συνταγή που ταιριάζει απόλυτα με την αγαπημένη μου σκηνή από την ταινία «Η Κυρία Εξαφανίζεται».
(το απόσπασμα είναι από κείμενο του Άρη Μαλανδράκη, από ένα αφιέρωμα στον Χίτσκοκ του περιοδικού «Ε», 23/1/2011)
Δεν είναι τυχαίο που το επίθετο «χιτσκοκικό» συνοδεύει κάθε θρίλερ που επιφυλάσσει η επικαιρότητα. Στόχος του Χίτσκοκ ήταν να δημιουργήσει το περίφημο σασπένς, όχι έναν «ισοπεδωτικό» τρόμο. Γι’ αυτό, άλλωστε, τον ονόμασαν μετρ σε αυτόν τον τομέα. Ο ίδιος ήταν ενάντιος στους γρίφους του τύπου «ποιος είναι ο δολοφόνος» που συναντάμε στις περισσότερες ιστορίες. Σε μια συνέντευξή του στο περιοδικό Life εξήγησε με απλά λόγια τη θεωρία του: «Ας υποθέσουμε ότι τρεις άντρες κάθονται σε ένα δωμάτιο όπου βρίσκεται κρυμμένη μια ωρολογιακή βόμβα, ρυθμισμένη να εκραγεί σε 10 λεπτά. Το κοινό δεν ξέρει ότι υπάρχει βόμβα, όπως άλλωστε και οι τρεις άντρες. Συνεχίζουν, λοιπόν, να συζητούν αμέριμνοι για τον καιρό ή το χτεσινό αγώνα του μπέιζμπολ. Δέκα λεπτά αργότερα η βόμβα εκρήγνυται. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Το ανυποψίαστο κοινό ξαφνιάζεται. Αυτό είναι όλο. Ας υποθέσουμε, όμως, ότι παρουσιάζεις την ιστορία διαφορετικά. Αυτή τη φορά, ενώ οι άντρες αγνοούν την ύπαρξη της βόμβας, το κοινό το ξέρει. Οι άντρες συνεχίζουν την κουβέντα τους, αλλά τώρα κάθε τι κοινότοπο που λένε φορτίζεται με μεγάλη ένταση. Όταν τελικά ένας από αυτούς λέει: «Ας πηγαίνουμε», το κοινό προσεύχεται να το κάνουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Ένας άλλος, όμως, του απαντά: «Περίμενε ένα λεπτό. Θέλω να τελειώσω τον καφέ μου». Το κοινό έχει παραλύσει και τους ικετεύει νοερά να φύγουν. Αυτό είναι το σασπένς».
ΑΡΗΣ ΜΑΛΑΝΔΡΑΚΗΣ
περιοδικό «Ε», 23/1/2011
λογομνήμων... 