Γιώργος Ιωάννου

από το βιβλίο «ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΑΙΜΑ»:

Για τον Εδουάρδο και τη Σίμπσον:

Άλλο τραγούδι που ακουγόταν, όταν οι γυναίκες ευτυχισμένες έκαμναν τις δουλειές του σπιτιού, κακαρίζοντας γλυκά σαν τις κότες την εποχή που γεννάνε, ήταν εκείνο το ιδιαίτερα άνοστο, που όμως έκαμνε θραύση:

“Για μια γυναίκα, δεν είναι ψέματα,
ποιος δεν αρνήθηκε παλάτια, στέμματα…” 

Ψιθυριζόταν με συγκίνηση πως το τραγούδι εννοούσε τον βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδο, που είχε παραιτηθεί από το θρόνο ο ανόητος, για να μπορέσει να πάρει ως γυναίκα του τη μη γαλαζοαίματη εκείνη μπουζιέρα, την κυρία Σίμπσον. Η ασκήμια και η ολοφάνερη ακαταδεξιά της Σίμπσον, αλλά και το ακατανόητο του όλου πράγματος, δεν ωθούσε σε ανακουφιστικές κρίσεις κανέναν, ούτε κι αυτούς που ήξεραν καλά από ωραίες γυναίκες. Αφού οι εφημερίδες όλου του κόσμου λένε ότι είναι πεντάμορφη, πρέπει να είναι. Η χειρονομία όμως του λεπτεπίλεπτου Εδουάρδου, που ερχόταν συνεχώς σε μεγάλη αντίθεση με τις συμφεροντολογικές χοντράδες των διαφόρων συζύγων ή μνηστήρων της γειτονιάς, που δεν θα ήθελαν να παραιτηθούν προς χάρη της εκλεκτής τους όχι από το θρόνο αλλά ούτε από την καρέκλα του καφενείου της Αγγλίας, και που συνεχώς ζητούσαν θυσίες από μέρους των γυναικών, οι οποίες γίνονταν ένα είδος συνειδητοί Εδουάρδοι, ενώ οι άνδρες έμοιαζαν με ασυνείδητες κυρίες Σίμπσον, δημιουργούσε εκείνη την εποχή πολλές κρίσεις και δάκρυα. Οι γυναίκες, που μπορεί να ήταν έξυπνες και καλές, αλλά ξέραν λίγα ή και καθόλου γράμματα –άλλωστε εφημερίδα αγοραζόταν την Κυριακή μόνο- φαντάζονταν τον Εδουάρδο ως τον τέλειο τύπο του παλικαριού, που πάνω απ’ όλα βάζει την καλή του και τα ατέλειωτα καπρίτσια της. Είδα, τελευταία, τον τάφο του στο αββαείο του Γουεστμίνστερ, το οποίο δεν είναι ούτε υγρό ούτε και ιδιαίτερα ανήλιο, όπως μας το παρουσιάζει ο Ουράνης. Απλώς μια μαύρη πλάκα στο δάπεδο, ούτε ενός τετραγωνικού ίσως, με το όνομα και τις βασικές ημερομηνίες. Πατάς απάνω για να περάσεις. Αθεράπευτα ρομαντικός ο Εδουάρδος…

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ «ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΑΙΜΑ»
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

 

Για τον πόλεμο της Κορέας:

Όταν ήρθε ο καιρός να πάμε κι εμείς στρατιώτες, κι εκεί που ήμασταν πια ήσυχοι, ξέσπασε στην Κορέα ο αλλόκοτος εκείνος πόλεμος. Ήταν ένα από τα πρώτα μεγάλα σκατά, που μας έβαλαν να φάμε οι απαίσιες μεγάλες δυνάμεις. Και όχι μόνο να το φάμε αλλά και να το θεωρούμε ύψιστο εθνικό καθήκον. Δυο συμμαθητές μου άφησαν τα κόκαλά τους, πολεμώντας εκεί. Και όλοι μας περάσαμε μεγάλα καρδιοχτύπια. Κρύο, πράμα, πολύ…
Πρώτα κυκλοφορούσε στο στρατόπεδο η φήμη πως θα περάσουν πάλι για την Κορέα. Μετά ο επιλοχίας καλούσε μερικούς, όχι πάντως τα ρεμάλια, και τους έλεγε με ασυνήθιστη φυσικότητα, να βάλουν τη στολή εξόδου, να γυαλίσουν τις αρβύλες τους και να παρουσιαστούν στον υπασπιστή αμέσως. Ο υπασπιστής τους έμπαζε έναν έναν στο γραφείο του διοικητή κι αυτοί χτυπώντας δυνατά το πόδι έκαμναν εκείνη την παρουσίαση. Και στο τέλος πρόσθεταν: «Διατάξτε!» Και ο σκουντούφλης διοικητής, αφού ρωτούσε με υπογραμμισμένη αδιαφορία κάτι οικογενειακά πράγματα, που αλίμονό σου αν δεν το μυριζόσουνα να τα τονίσεις, «διέταζε». Και αναποδογύριζαν ξαφνικά τα πάντα. Έτσι όπως ήσουν σε στάση προσοχής, ένιωθες να αμολιέσαι σαν βολίδα στην άβυσσο.
Πήγαινες, συμμάζευες αμίλητος τα υπάρχοντά σου, ενώ οι άλλοι που το είχαν μάθει κιόλας σού έριχναν κλεφτές τρομαγμένες ματιές, τα παρέδιδες στη διαχείριση, χαιρετούσες με δήθεν ανέμελες φωνές όσους πρόφταινες, κι ώσπου να το νιώσεις, βρισκόσουν μαζί με τους άλλους εκλεκτούς σ’ ένα τζέημς, που σας πήγαινε στο ειδικό στρατόπεδο. Το ταξίδι για τα «σύνορα της Ελευθερίας» είχε κιόλας αρχίσει.
Σε μερικές μέρες, όταν τα συγκεκριμένα περιστατικά πήγαιναν πάλι να επουλωθούνε, στην ώρα της πρωινής διαφώτισης της μονάδας, ο διαφωτιστής αξιωματικός έριχνε ξαφνικά, με χαμηλή συνωμοτική φωνή, την ερώτηση: «Κι εδώ που τα λέμε, παιδιά, τι δουλειά έχουμε κι εμείς στην Κορέα;» Εκείνη την κρίσιμη στιγμή ολόκληρο το Άλφα Δύο, με τα καρφιά του, είχε τα μάτια του δεκατέσσερα να πιάσει τις αντιδράσεις και του συνόλου αλλά και ορισμένων. Τους έκαμναν φάκελο ή πλούτιζαν τον παλιό τους. Μερικούς τους έστελναν και στη Μακρόνησο, που βρισκόταν στα τελευταία της. Δεν ξέρω αν τους έκαμναν κακό, μάλλον σε καλό τους βγήκαν οι διώξεις. Τη νύφη την πλήρωσαν, κυρίως, οι κανονικοί πολίτες, αυτοί που εννοούσαν να εκτελέσουν τις υποχρεώσεις τους, χωρίς πολλά πολλά κουνήματα και αποκλίσεις, για να ξεμπερδεύουν. Οι εξτρεμιστές, δεξιοί και αριστεροί, κυρίως βέβαια οι πρώτοι, αλλά ως ένα βαθμό και οι δεύτεροι, είχαν τα αποκούμπια τους, τους ιδεολογικούς φίλους τους, τα κανάλια τους, και στις δύσκολες στιγμές αρκετά τη βόλευαν.
Τελικά είμαστε η παράλογη γενιά της Κορέας. Και στο Μουσείο Πολέμου φιγουράρουν ακόμα τα συγχαρητήρια – «προεδρική μνεία» είναι ο όρος ο διπλωματικός – του αλησμόνητου εκείνου δικτάτορα της Νότιας Κορέας Σύγκαν Ρη, μεταφρασμένα σε βαθιά καθαρεύουσα. Και στον Άγνωστο, πάνω σε μια πέτρα του αρκετά υποβλητικού τείχους γράφεται απλά: «Κορέα». Αυτό είναι υποφερτό, και παρόλο που ηχεί αταίριαστα, θυμίζοντας την εκμετάλλευση του αίματός μας από τους ξένους προστάτες, έπρεπε να γίνει. Πολλά παιδιά σκοτώθηκαν εκεί «κομμένα και σφαμένα κι ανεγνώριστα». Έχουμε κι εμείς, λοιπόν, τις ιστορικές περγαμηνές μας.
Και έχουμε όσο ίσως καμιά άλλη σημερινή γενιά τα ίχνη από τις πράξεις των άλλων πάνω μας, ουλές και καψίματα, που κάμναμε πως δεν τα προσέχουμε τότε, δεν μας καίνε τάχατες, μα τώρα, όσο περνάει κι ο καιρός, τα νιώθουμε ν’ ανοίγουν ν’ ανοίγουν και παντού ν’ απλώνονται.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ “ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΑΙΜΑ”
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

 

Την ημέρα της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς (29/10/1944) ο Γιώργος Ιωάννου παρατήρησε κάτι πολύ ενδιαφέρον στους πανηγυρισμούς:

Τα μπαλκόνια των πλουσιόσπιτων φορτώθηκαν στη στιγμή σημαίες, και όχι μονάχα ελληνικές, μα όλων των μεγάλων συμμάχων – πού ξέρεις καμιά φορά τι γίνεται… Ακόμα και η σημαία της Κίνας του Τσαγκ Κάι Σεκ έκανε την αινιγματική εμφάνισή της, που σαν κράτος ήταν, βέβαια, μεγάλο σαπιοκάραβο, μα την κολάκευαν όλοι για την απέραντη λαοθάλασσά της, το «ανήριθμον γέλασμα» του πλήθους της. Για να στήσουν με τόση ταχύτητα τις σημαίες, θα πρέπει οι ρέκτες εκείνοι να τις είχαν έτοιμες μέσα στα δωμάτια, περασμένες από ώρες στα κοντάρια, με αποφασισμένη και χιλιοαλλαγμένη τη σειρά της τοποθέτησης μες στο μυαλό τους, με άπειρο σπαραγμό καρδιάς, συγκρούσεις της συνείδησης, διλήμματα, τριλήμματα και τα τοιαύτα, ώστε να διακρίνεται αμυδρά η εύνοιά τους, μα και να τους εξασφαλίζεται για όλα τα ενδεχόμενα ένα άλλοθι. Αυτός ήταν ο μεγάλος καημός τους.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ «ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΑΙΜΑ»
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

  

από το βιβλίο «Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ»:

Θα προσπαθήσω ώστε η κατάθεσή μου αυτή για τον διωγμό και την εξόντωση των Εβραίων της Θεσσαλονίκης επί γερμανικής κατοχής να είναι ξερή -ξερή και στεγνή- χωρίς ιστορικές και φιλολογικές επεκτάσεις ή αμφίβολα ακούσματα. Και όλα αυτά από σεβασμό προς το φριχτό μαρτύριό τους, που μόνο το πένθος και την άκρα σοβαρότητα εμπνέει.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ “ΕΝ ΤΑΙΣ ΗΜΕΡΑΙΣ ΕΚΕΙΝΑΙΣ…”
από το βιβλίο του Γ. Ιωάννου “Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ”
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

 

Πρώτα πρώτα, από την αρχή της κατοχής εμφανίστηκαν σε ορισμένα μαγαζιά, και μάλιστα της Τσιμισκή, κάτι τυπωμένα χαρτόνια, που έγραφαν: “Οι Εβραίοι είναι ανεπιθύμητοι”. Τα χαρτόνια αυτά τα έβαζαν στο τζάμι της βιτρίνας και της εισόδου. Στην αρχή αυτό μας έκανε εντύπωση, άσχημη εντύπωση, αλλά γρήγορα το συνηθίσαμε, καθώς είχαμε κάθε μέρα και νέα βάσανα. Στο κάτω κάτω εμείς δεν ήμασταν Εβραίοι…
Ύστερα μάθαμε πως στην πλατεία Ελευθερίας -τι ειρωνική σύμπτωση!- οι Εβραίοι έπαθαν από τους Γερμανούς μεγάλη νίλα κάποιο πρωινό. Αυτά όλα τα μαθαίναμε από τον κόσμο. Οι Εβραίοι του σπιτιού μας δεν έβγαζαν άχνα. Εκείνος όμως ο κύριος Σιντώ είχε μείνει πετσί και κόκαλο.
Κάποιο χειμωνιάτικο πρωί αντικρίσαμε ξαφνικά ορισμένους να κυκλοφορούν στους δρόμους μ’ ένα μεγάλο πάνινο κίτρινο άστρο στο μέρος της καρδιάς. Ήτανε οι Εβραίοι που είχαν πάρει διαταγή να το φορούν και στην παραμικρή τους μετακίνηση, αλλιώς κινδύνευαν. Και αυτό τότε δεν σήμαινε τίποτε άλλο από θάνατο. Οι Εβραίοι του σπιτιού μας και πάλι δεν έβγαζαν άχνα. Νόμιζαν ίσως πως με την άκρα υπομονή και ταπείνωση θα κατόρθωναν να κάμψουν τον παράφρονα διώκτη τους.
Η Θεσσαλονίκη για αρκετές ημέρες, όχι περισσότερες από μήνα, είχε πλημμυρίσει από κίτρινα, κινούμενα άστρα. Πραγματικά ήταν πολύ καλομελετημένο το σημάδι. Διακρινόταν από πολύ μακριά.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ “ΕΝ ΤΑΙΣ ΗΜΕΡΑΙΣ ΕΚΕΙΝΑΙΣ…”
από το βιβλίο του Γ. Ιωάννου “Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ”
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

 

Καθώς, λοιπόν, δεν είχαμε Εβραίους, οι συμμαθηταί μου δεν ενδιαφέρονταν για τα παθήματά τους, γι’ αυτό και εγώ δεν μιλούσα καθόλου για όσα έβλεπα και άκουγα στη γειτονιά μου. Ακολουθούσα ασυναίσθητα την τακτική σιωπής των Εβραίων απέναντι σε τρίτους. Το ίδιο έκαμνα και στα συσσίτια των κατηχητικών σχολείων, όπου έτρωγα κάθε μεσημέρι. Δεν γινόταν λόγος και δεν μιλούσα. Και δεν νομίζω πως ήταν από φόβο. Δεν είχαμε συναίσθηση του κινδύνου.
Έτσι δεν είπα τίποτε, όταν κάποια μέρα είδα στην πόρτα του διαμερίσματος των Εβραίων κολλημένο απέξω ένα χαρτί, που έγραφε τα ονόματα αυτών που κατοικούσαν μέσα. Το ονόματα ήταν πολύ περισσότερα από όσα ξέραμε κι έτσι μάθαμε πως μέσα στο διαμέρισμα είχαν εγκατασταθεί -άθελά τους, βέβαια- και άλλες οικογένειες Εβραίων, από άλλες γειτονιές, μη εβραϊκές, όπου ήταν δύσκολο να φρουρούνται.
Η γειτονιά μας, λοιπόν, το Ταυ αυτό που περιέγραψα πρωτύτερα, γινόταν, γκέτο εβραϊκό. Ταυτόχρονα, στις εξόδους του Ταυ -Χαλκέων, Βενιζέλου και Φιλίππου- έκαναν την εμφάνισή τους σκοποί χωροφύλακες -δικοί μας χωροφύλακες- που φρουρούσαν μέρα και νύχτα. Αυτό σήμαινε ότι οι Εβραίοι και με το άστρο ακόμα δεν μπορούσαν να κυκλοφορούν στην πόλη, παρά μόνο στο γκέτο τους. Κι αυτό, βέβαια, ορισμένες ώρες. Τώρα, φαντάζομαι, ότι θα είχαν δημιουργηθεί και πολλά άλλα τέτοια γκέτο. Έτσι, οι Εβραίοι, όπου βρέθηκαν, βρέθηκαν. Δεν μπορούσαν πια να πάνε ούτε στα μαγαζιά τους, ούτε στους συγγενείς τους, αν αυτοί έμειναν σε άλλο γκέτο, ούτε στα ψώνια τους. Έπαψαν σχεδόν να κυκλοφορούν.
Κλεισμένοι στα σπίτια τους, καρτερούσαν. Στους δρόμους του γκέτο, εκτός από μας, κυκλοφορούσαν, και μάλιστα με ζωηρότητα, ορισμένοι νεαροί Εβραίοι, με ένα κίτρινο περιβραχιόνιο στο μπράτσο. Ήταν, φαίνεται, ένας είδος πολιτοφύλακες, που τους είχε ορίσει η Κοινότητα, ίσως και οι Γερμανοί. Τους μισούσαμε, πάντως, χωρίς να ξέρουμε ακριβώς το λόγο. Η κινητικότητα και η αυτοπεποίθησή τους τούς έκαμνε ύποπτους στα μάτια μας. Και μάλλον είχαμε δίκαιο, γιατί μερικοί από αυτούς έκαναν την εμφάνισή τους στη γειτονιά και μετά το μάζεμα των Εβραίων, έχοντας πάντα το ίδιο ύφος. Ύστερα δεν ξαναφάνηκαν.
Οι υπόλοιποι, εμείς, μπαινοβγαίναμε στο μεταξύ ελεύθερα από το γκέτο. Εγώ πήγαινα κανονικά στο σχολείο και οι δικοί μου στις διάφορες δουλειές. Ουδείς μας εμπόδισε, ούτε μας ζήτησε ποτέ ταυτότητα. Και μήπως είχαμε ταυτότητα; Γι’ αυτό πιστεύω πάντοτε, πως ακόμα και την ύστατη εκείνη στιγμή ήταν αρκετά εύκολη η διαφυγή πολλών Εβραίων. Βέβαια, υπήρχαν εκείνες οι καταστάσεις στην πόρτα. Αλίμονό τους αν δεν βρίσκονταν σωστοί σε μια καταμέτρηση.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ “ΕΝ ΤΑΙΣ ΗΜΕΡΑΙΣ ΕΚΕΙΝΑΙΣ…”
από το βιβλίο του Γ. Ιωάννου “Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ”
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

 

Ώσπου ένα ξημέρωμα του Απριλίου, ιδιαίτερα νομίζω γλυκό, ξέσπασε το μέγα κακό. Ένα μεγάφωνο ουρλιάζει στο δρόμο. “Όλοι οι Εβραίοι στις πόρτες. Έτοιμοι προς αναχώρηση!”. Είναι το αυτοκίνητο της προπαγάνδας, ένα μαύρο “Όπελ”. Λαρυγγώδεις φωνές, κτηνώδη προστάγματα γερμανικά. Είμαστε μπλοκαρισμένοι. Κρυφοκοιτάζοντας βλέπουμε Γερμανούς των SS και εκείνους τους λεγόμενους “πεταλάδες” να ανεβοκατεβαίνουν βιαστικά στα σπίτια, κραυγάζοντας άγρια και βροντολογώντας τις πόρτες. “Τους παίρνουν τους Εβραίους!”.
Ντυνόμαστε όπως όπως και κατεβαίνουμε από το πέμπτο πάτωμα στο δεύτερο, όπου επικρατούσε θρήνος και σύγχυση. Οι καινούργιοι Εβραίοι είχαν κιόλας κατεβεί και έτσι δεν τους είδαμε. Έμεναν οι δικοί μας, που βρίσκονται σε αλλοφροσύνη. Αλλοφροσύνη όχι τόσο απελπισίας, όσο ετοιμασίας. Να μην ξεχάσουν τίποτε από τα απαραίτητα, από όσα είχαν σκεφθεί. Τα βασικά τα έχουν, βέβαια, έτοιμα, από μέρες αμπαλαρισμένα, αλλά τρέχουν αλλόφρονες για τα ψιλοπράγματα. Η κυρία Σιντώ βράζει αυγό για τον Ίνο, θα είναι το τελευταίο του. Του το μπουκώνει, ενώ από την εξώπορτα κάτω έρχονται κτηνώδεις προσταγές. Οι πόρτες όλες ορθάνοιχτες, σύμφωνα με τη διαταγή. Όσοι κρυφοκοίταζαν από τα παράθυρα είδαν τις ίδιες στιγμές τους Γερμανούς να τραβοκοπούν τους Εβραίους από τα σπίτια της οδού Σιατίστης και να τους σέρνουν στη φάλαγγα. Ιδίως είδαν γέρους και γριές, που τους τραβοκοπούσαν με τα νυχτικά. Στο δεύτερο πάτωμα έχουν κατεβεί και από τα άλλα πατώματα συγκάτοικοι, γυναίκες κυρίως. Φιλιούνται σταυρωτά με την κυρία Σιντώ. Μια δικιά μας σταυροκοπιέται και λέει δυνατά: “Μάρτυς μου ο Θεός, θα σας τα δώσω πίσω όλα”. Φαίνεται της έχουν εμπιστευθεί πράγματα και μπορώ να πω ότι σωστά την έχουν διαλέξει.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ “ΕΝ ΤΑΙΣ ΗΜΕΡΑΙΣ ΕΚΕΙΝΑΙΣ…”
από το βιβλίο του Γ. Ιωάννου “Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ”
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

 

Τότε, εκεί ανάμεσα στα πεύκα που περιβάλλουν την Παναγία Χαλκέων, παρατήρησα ομάδες γύφτων, αλλά όχι μόνο γύφτων, που αγνάντευαν με βουλιμία προς τη γειτονιά μας. Για την ώρα όμως δεν τολμούσαν να πλησιάσουν γιατί υπήρχαν οι σκοποί. Ήταν, βέβαια ειδοποιημένοι και προφανώς κάπως έμπειροι από άλλα μαζέματα Εβραίων, σε άλλες γειτονιές, που είχαν γίνει τις προηγούμενες μέρες, αλλά εμείς δεν τα πήραμε είδηση.
(…)
Το μεσημέρι γυρίζοντας άρχισα, μόλις ξαναβρέθηκα στην περιοχή της μεγάλης πλατείας, να ξαναμπαίνω στο κλίμα. Όσο πλησίαζα τόσο καταλάβαινα, ότι είχε γίνει διαρπαγή – γιάγμα. Άλλωστε, κάτι τελευταίοι κακομοίρηδες ακόμη σέρναν μπαούλα και ντιβάνια και αδειανά συρτάρια μέσα στα χώματα. Και κάτι χοντρούς τόμους βιβλίων δερματόδετους.
Στο σπίτι μας η εξώπορτα διπλανοιγμένη, παραγεμίσματα από στρώματα, χαρτιά και σκουπίδια στις σκάλες. Το διαμέρισμα των Εβραίων ορθάνοιχτο και σαφώς λεηλατημένο. Δεν είχε σχεδόν τίποτα μέσα.
(…)
Από ψηλά, από την πίσω μεριά του σπιτιού, βλέπαμε από την πρώτη μέρα κιόλας το εξής φαινόμενο: Είχαν ανοίξει τα εβραίικα μαγαζιά από πίσω και τα άδειαζαν. Δηλαδή διάφοροι κάτοικοι της οδού Κλεισούρας άδειαζαν τα μαγαζιά της Ιουστινιανού. Και έβλεπες κρεβάτια, μπουφέδες, ντουλάπες, καναπέδες, κομοδίνα, να ανεβαίνουν με σκοινιά σε δεύτερα και τρίτα πατώματα, που βέβαια δεν φαίνονταν από το δρόμο. Όλα αυτά μέσα σε φοβερή βιασύνη και σε αγωνιώδεις κινήσεις. Σε λίγες μέρες, οι Γερμανοί μοίρασαν τα μαγαζιά σε διάφορους τύπους, που ίσως μπορεί να φαντασθεί κανείς πώς τους διάλεξαν. Αλλά τα μαγαζιά βρέθηκαν άδεια και αυτό ήταν μια καλή, αν και η μόνη, τιμωρία τους.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ “ΕΝ ΤΑΙΣ ΗΜΕΡΑΙΣ ΕΚΕΙΝΑΙΣ…”
από το βιβλίο του Γ. Ιωάννου “Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ”
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

 

Ο πατέρας μου ήταν μηχανοδηγός, οδηγούσε τραίνα. (…) Ένα βράδυ, αργά, γύρισε ιδιαίτερα φαρμακωμένος. Είχε οδηγήσει ένα τραίνο με Εβραίους μέχρι τη Νις. “Μεγάλο κακό γίνεται με τους Εβραίους”, έλεγε. “Τους πηγαίνουν με εμπορικά βαγόνια κατάκλειστα, χωρίς τροφή και νερό. Ακόμα και χωρίς αέρα. Οι Γερμανοί μας αναγκάζουν να σταματούμε το τραίνο μέσα στις ερημιές, για να γίνει το ξάφρισμα. Μέσα από τα βαγόνια κλωτσάνε και φωνάζουν. Δεν είναι μόνο για νερό και αέρα, αλλά και για να βγάλουν τους πεθαμένους. Έβγαλαν από ένα βαγόνι ένα παιδάκι σαν τον Λάκη μας”, είπε και χάιδεψε τον αδελφό μου. Απάνω σ’ αυτό τον έπιασαν τα κλάματα. Τρανταχτά κλάματα με λυγμούς.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ “ΕΝ ΤΑΙΣ ΗΜΕΡΑΙΣ ΕΚΕΙΝΑΙΣ…”
από το βιβλίο του Γ. Ιωάννου “Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ”
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

 

Έγραψα εδώ, κατά μήνα Φεβρουάριο του 1983, όσα είδα και διεπίστωσα ο ίδιος για τον διωγμό των Εβραίων της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς.
Και τα έγραψα μόνον για τους αθώους εκείνους και για κανέναν άλλο…

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ “ΕΝ ΤΑΙΣ ΗΜΕΡΑΙΣ ΕΚΕΙΝΑΙΣ…”
από το βιβλίο του Γ. Ιωάννου “Η ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ”
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ