Η ταινία «Πολύ αργά για ήρωες» (1970) (σε σκηνοθεσία Ρόμπερτ Όλντριτζ) εκτυλίσσεται σε ένα νησί του Ειρηνικού, κατά τη διάρκεια του Β΄ παγκοσμίου πολέμου. Στη μια άκρη του νησιού βρίσκονται οι Άγγλοι και στην άλλη οι Γιαπωνέζοι. Τους χωρίζει μια ανοιχτωσιά μερικών εκατοντάδων μέτρων.
Στην τελευταία συγκλονιστική σκηνή του έργου ο Εγγλέζος Μάικλ Κέιν και ο Αμερικάνος Κλιφ Ρόμπερτσον -μέλη μιας ομάδας που πήγε να καταστρέψει τον ασύρματο των Γιαπωνέζων- πρέπει να διανύσουν όσο πιο γρήγορα μπορούν την ανοιχτωσιά προσπαθώντας με ζικ ζακ να αποφύγουν τα πυρά των Γιαπωνέζων. «You zig, i ‘ll zag» είναι η φράση που λέει ο Κλιφ Ρόμπερτσον πριν αρχίσουν το τροχάδην. Όλο το στρατόπεδο των Άγγλων είναι στο πόδι και τους παροτρύνει να τα καταφέρουν, το ίδιο κι όλο το σινεμά β΄προβολής που είδα το έργο. Πώς μετά να ξεχάσω αυτή τη σκηνή;
Για να καταλάβετε τη φράση του Μάικλ Κέιν στο τέλος «He was a bloody hero. He killed 15 Japs, single handed! 30 if you like!» να σας πω ότι ο Κλιφ Ρόμπερτσον παίζει στην ταινία το ρόλο του αριβίστα Αμερικανού που κάνει ό,τι μπορεί για να αποφύγει τις μάχες και να περνάει καλά, αλλά εννοείται την κρίσιμη στιγμή -ακολουθώντας το στερεότυπο του «Αμερικανού ήρωα» που πρόβαλλε κατά κόρον τότε το Χόλιγουντ- δείχνει τον πατριωτισμό και την αυτοθυσία που απαιτεί η περίσταση.
Όπως είπα προηγούμενως, την ταινία την είδα σε σινεμά β’ προβολής, δηλαδή σε συνοικιακό σινεμά που έπαιζε δύο έργα με φθηνότερο εισιτήριο. Για τα σινεμά αυτά δυστυχώς δεν ακούω να γίνεται πια λόγος. Όλη η νοσταλγία των σινεφίλ εξαντλείται στα θερινά που έγιναν μέχρι και τραγούδι απ’ τον Κηλαϊδόνη και που κάθε λίγο και λιγάκι γίνονται προσπάθειες να ανασυσταθούν. Δε διαφωνώ, κι εγώ νοσταλγώ τα θερινά σινεμά, αλλά τα σινεμά β’ προβολής ήταν το κάτι άλλο. Να μπαίνεις μέσα στις 3 το μεσημέρι, να βλέπεις δυο εργάρες και να βγαίνεις μετά τις 7, αφού είχε ήδη σκοτεινιάσει, και να έχεις περάσει τέσσερις ώρες πραγματικής απόλαυσης, βυθισμένος στη μαγεία του κινηματογράφου, μακριά από τα προβλήματα της καθημερινότητας, για τους μεγάλους ή τα μαθήματα για εμάς τους μικρούς και τη ρουτίνα του σπιτιού. Και στο διάλειμμα, να βλέπεις, σε διάφορα σημεία της αίθουσας, συμμαθητές, γειτονόπουλα, φίλους του αδελφού σου, μέχρι και τη θεία Μαρίκα με τον αντιπαθητικό σου ξάδελφο που όλη τη βδομάδα προσπαθούσες να αποφύγεις. Και βγαίνοντας έξω, να ακολουθείς την καθιερωμένη «ιεροτελεστία»: να κοιτάς, μία μία, τις φωτογραφίες και να λες: «αυτό το είδαμε, αυτό το είδαμε»… Κι όλο να βρίσκεις σκηνές που δεν είχες δει, διότι προφανώς ο αιθουσάρχης έκανε κάποια κοψίματα, πώς αλλιώς να προλάβαινε να τελειώσει εγκαίρως την προβολή;
λογομνήμων... 