Σε ένα εξαιρετικό ποίημα του Γιάννη Βαρβέρη η μητέρα του Ιούδα εκφράζει ένα πικρό παράπονο και μια κρυφή ελπίδα για τον γιο της:
Όμως σπαράζω γιατί αν όλοι
οι πεθαμένοι αυτού του κόσμου
κάποτε συγχωρεθούν
εσύ θα μείνεις έξω απ’ το έλεός Του.
Μόνο μια ελπίδα, γιε μου, με ζεσταίνει:
είναι η συγχώρεση από μάνα
από την Παναγιά
Η συγχώρεση του Ιούδα είναι το σημερινό μας θέμα. Αν δηλαδή ο Ιούδας ζήτησε συγχώρεση, για ποιο λόγο δεν την πήρε και βέβαια αν μετάνιωσε πραγματικά.
Δύσκολα θέματα που σηκώνουν μεγάλη συζήτηση. Το μόνο σίγουρο είναι πως ο Ιούδας το πλήρωσε ακριβά το φιλί που έδωσε. Δικαίως; Να το δούμε. Εδώ που τα λέμε δεν ήταν ένα απλό φιλί! Πήρε τόσες προεκτάσεις, γνώρισε ένα σωρό εκδοχές, δημιούργησε αμέτρητες αντικρουόμενες απόψεις… Μπορεί να μοιάζει απλή η ιστορία του αλλά μόνο απλή δεν είναι. Φαίνεται πως είχε δίκιο ο Ζήσιμος Λορεντζάτος όταν έγραφε στο Collectanea πως «ο Ιούδας άνοιξε στο φίλημα νέους ορίζοντες, άγνωστους πριν».
Και οι Ευαγγελιστές λίγο μπερδεύτηκαν με αυτή την ιστορία. Έκλεβε ο Ιούδας χρήματα από το ταμείο των μαθητών ή δεν έκλεβε; Πρόδωσε για τα 30 αργύρια ή πρόδωσε λόγω της επίδρασης του σατανά; Κρεμάστηκε ή του χύθηκαν έξω τα σπλάγχνα;
Πάντως τα γεγονότα δείχνουν πως ο Ιούδας μετάνιωσε για ό,τι έκανε. Αμέσως μετά την καταδίκη του Ιησού, πήγε στους αρχιερείς (Ματθαίος 27, 4) και τους είπε: «Παρέδωσα έναν αθώο». Προσοχή: ο Ιούδας είπε πως παρέδωσε έναν αθώο, όχι τον Υιό του Θεού, όχι τον Μεσία. Απλώς έναν άθωο. Δηλαδή έναν άνθρωπο! Να μια σημαντική λεπτομέρεια. Ο Ιούδας μετάνιωσε μεν, αλλά δεν πείστηκε ποτέ για τη θεϊκή καταγωγή του Ιησού.
Ύστερα πέταξε τα 30 αργύρια στα μούτρα των αρχιερέων -μέσα στο ναό!- και πήγε και κρεμάστηκε (Ματθαίος 27, 5). Έτσι απλά. Καμία άλλη πληροφορία για το θάνατό του δε μας δίνει ο Ματθαίος, ο μόνος από τους Ευαγγελιστές που γράφει για το τέλος του Ιούδα. Μόνο στο επόμενο κεφάλαιο γράφει πως οι αρχιερείς δε θέλησαν να βάλουν τα χρήματα στο ταμείο και αγόρασαν με αυτά τον «αγρόν του κεραμέως» για να ενταφιάζονται εκεί οι ξένοι.
Αντίθετα στις Πράξεις των Αποστόλων (1, 18-20) αναφέρεται πως ο Ιούδας δεν επέστρεψε τελικά τα χρήματα αλλά τα χρησιμοποίησε για να αγοράσει ο ίδιος ένα κτήμα στο οποίο κάποια στιγμή -άγνωστο πώς- χτύπησε άσχημα και του βγήκαν έξω τα εντόσθια. Είναι οι δύο μοναδικές πληροφορίες που έχουμε για το τέλος του Ιούδα. Οι άλλοι Ευαγγελιστές δεν αναφέρουν τίποτε. Και βέβαια δε δίνουν καμία απάντηση στα τρία ερωτήματα που δημιουργούνται:
1) Τελικά μετάνιωσε ο Ιούδας; Μάλλον ναι. Αφού έφτασε στην αυτοκτονία.
2) Του δόθηκε συγχώρεση; Όχι.
3) Μήπως την άξιζε τη συγχώρεση; Εδώ ο καθένας μπορεί να εκφράσει την προσωπική του άποψη.
Προσπαθώντας να δώσουμε απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα ας κάνουμε μια μικρή περιήγηση στο διαδίκτυο διαβάζοντας απόψεις ανθρώπων με σαφώς περισσότερες θεολογικές γνώσεις από εμάς (πλαισιωμένα βέβαια από δικά μας σχόλια):
Ο Ιούδας μεταμελήθηκε μεν για ό,τι έκανε αλλά δεν μετανόησε ειλικρινά, φτάνοντας και στη συγγνώμη.
Δε φτάνει η μεταμέλεια; Χρειάζεται και η συγγνώμη;
Ο Ιούδας με την αυτοκτονία του διέπραξε και δεύτερη προδοσία, χειρότερη, γιατί πρόδωσε την ψυχή του. Αντί να μετανοήσει, αυτοκαταστράφηκε.
Κατανοητό. Αφού η αυτοκτονία θεωρείται τεράστιο αμάρτημα από τη χριστιανική εκκλησία, άρα ο Ιούδας υπέπεσε σε διπλή προδοσία.
Ο Θεός αγάπησε και αγαπάει ακόμα τον Ιούδα αφού προσπάθησε να τον προειδοποιήσει, όταν είπε ότι θα ήταν καλύτερο για τον προδότη να μην είχε γεννηθεί (Λουκ. 22,22, Ματθ. 26,24)
Ότι αγάπησε τον Ιούδα κι αυτό κατανοητό, ότι τον αγαπάει ακόμα όχι…
Ο Ιούδας αναγνώρισε το λάθος του αλλά δεν έκανε κάτι για να το διορθώσει. Αν μετανοούσε πραγματικά θα πήγαινε να βρει το Χριστό και με δάκρυα θα ζητούσε τη συγχώρεση, όπως έκανε ο Πέτρος.
Δηλαδή αρκεί η μετάνοια, ανεξαρτήτως αμαρτήματος; Είναι το ίδιο να στείλεις στο σταυρό το Χριστό από το να τον απαρνηθείς τρεις φορές;
Ας δούμε ένα υποθετικό παράδειγμα: έχουμε δυο παιδιά που έκαναν μία αταξία. Το ένα κλαίει και χτυπιέται, ζητάει συγγνώμη και λέει πως δε θα το ξανακάνει, το άλλο κοιτάζει αμίλητο και περιμένει την τιμωρία. Το πρώτο αξίζει τη συγχώρεση ενώ το δεύτερο όχι; Κι όλα αυτά ανεξάρτητα από το παράπτωμα που έκανε το καθένα;
Κι αυτός ο Ιούδας που επρόδωσε τον Κύριο, αν μετανοούσε αληθινά και συντετριμμένος ζητούσε συγχώρησι από τον Εσταυρωμένο, θα είχε συγχωρηθή και αποκατασταθή στο αποστολικό αξίωμα.
Επομένως όσο βαρύ και αν είναι το αμάρτημα, δίνεται συγχώρεση, αρκεί ο αμαρτωλός να τη ζητήσει.
Το ότι αυτοκτόνησε δείχνει ότι ο εγωισμός του τώρα λειτούργησε αυτοκαταστροφικά. Προφανώς έβαλε το χέρι του κι ο διάβολος και τον οδήγησε στην απελπισία.
Μήπως έρχεται πολύ «βολική» η εξήγηση πως ο σατανάς οδήγησε τον Ιούδα στην αυτοκτονία άρα δε δικαιούται συγχώρεσης;
Η εγωιστική αναγνώριση του λάθους μας, χωρίς να συνοδεύεται από συντριβή και εκζήτηση του θείου ελέους, δεν μας σώζει. Αντίθετα μας οδηγεί στην απελπισία και την αιώνια καταδίκη.
Όμως ο Ιούδας έφτασε στη συντριβή, αυτό που δεν έκανε ήταν να ζητήσει το θείο έλεος, ίσως γιατί αισθανόταν πως δεν το άξιζε, ίσως γιατί δεν πίστευε πως ο Ιησούς ήταν Θεός.
Η συγχώρεση επιτυγχάνεται μόνο με την πίστη, διά της χάριτος και του ελέους του Θεού. Μόνο έτσι εξασφαλίζεται η άφεση αμαρτιών.
Δηλαδή χωρίς πίστη, συγχώρεση δε δίνεται, ακόμα και αν έχεις μετανιώσει πραγματικά για ό,τι έκανες.
Επομένως ο Ιούδας τιμωρήθηκε αιωνίως όχι για το αμάρτημά του, αυτό όσο τρομερό κι αν ήταν θα μπορούσε να του συγχωρεθεί, αλλά γιατί δε ζήτησε ταπεινωμένος συγχώρεση από τον Κύριο.
Στο ποίημα του Βαρβέρη η μητέρα του Ιούδα ζητάει -για τον γιο της- την ελπίδα για συγχώρεση, δεν τολμάει να ζητήσει την ίδια τη συγχώρεση. Το ίδιο και ο Μυριβήλης σε ένα κείμενό του γράφει πως ο Ιούδας «πήγε και κρεμάστηκε χωρίς ελπίδα συγγνώμης».
Μήπως τελικά αυτό που οδήγησε τον Ιούδα στην αυτοκτονία ήταν η απουσία κάθε ελπίδας για συγχώρεση; Και είχε εντέλει δίκιο να μην ελπίζει στη συγχώρεση; Έχω την εντύπωση πως ναι, δυστυχώς είχε δίκιο. Όσο κι αν υποστηρίζουν το αντίθετο πλήρως κατατοπισμένοι ιερείς και θεολόγοι, είναι ουσιαστικά αδύνατο να είχε δοθεί στον Ιούδα η συγχώρεση. Για σκεφτείτε την πρακτική πλευρά του ζητήματος. Ποιος πιστός θα συμμετείχε ψυχή τε και σώματι στα μυστήρια της εκκλησίας γνωρίζοντας πως στη μέλλουσα ζωή, στον παράδεισο, θα βρίσκεται δίπλα στον Ιούδα που έκανε το μεγαλύτερο παράπτωμα όλων των εποχών; Ποια αξιοπιστία θα είχε η Θεία Δικαιοσύνη αν γνώριζαν οι πιστοί πως στον παράδεισο θα βρεθούν δίπλα στους καταπιεστές τους, δίπλα στους αφέντες τους που τους πίνουν το αίμα; Μια τόσο μεγάλη φιλευσπλαγχνία του Θεού, που τον κάνει να δέχεται στον Παράδεισο ακόμα και τον Ιούδα, θα λειτουργούσε αποτρεπτικά και θα απομάκρυνε τον κόσμο από τη χριστιανική πίστη.
Αναγκαίος λοιπόν ήταν ο εξοβελισμός του Ιούδα στην Κόλαση έστω και αν μετάνιωσε πραγματικά. Και στο κάτω κάτω όχι και τόσο άδικος. Η μεταμέλεια δε σημαίνει παραγραφή του αδικήματος, απλώς σημαίνει κάποια μειωμένη ποινή. Για τη Θεία Δικαιοσύνη όμως -καλώς ή κακώς- δεν υπάρχει «μειωμένη ποινή». Ή θα πας στον Παράδεισο ή θα πας στην Κόλαση. Μέσο δεν υπάρχει. Να γιατί ο Ιούδας καταδικάστηκε στο αιώνιο πυρ.
λογομνήμων... 