ευτυχισμένο το 1974!

Η σημερινή ανάρτηση περιλαμβάνει τα σημαντικότερα γεγονότα του 1973 (πρόκειται για επιλογή από γεγονότα που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ την 1η Ιανουαρίου του 1974).
Μην κουραστείτε μετρώντας τους νεκρούς που θρήνησε εκείνη τη χρονιά η «αθάνατη» ελληνική ναυτιλία. Στην κυριολεξία δε θα βγάλετε άκρη.

 

Το ελληνικό 1973

Ανετράπησαν δύο καθεστώτα, κατηργήθησαν δύο Συντάγματα, έπεσε ένας αρχιεπίσκοπος.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ
5 Ο Έλλην πρέσβυς εις Λονδίνον διεμαρτυρήθη, διότι ο ηθοποιός Λώρενς Ολίβιε ανέγνωσε κατά τη διάρκεια επισήμου τελετής,
παρουσία της Ελισάβετ, επιστολήν Έλληνος πολιτικού κρατουμένου.
6 Εβυθίσθη το υπό κυπριακήν σημαίαν τάνκερ «Άνσος», με αποτέλεσμα τον θάνατον εννέα ναυτικών.
18 Κύμα βίας ξεσπά εις Κύπρον. Συγκρούσεις μαθητών με αστυνομικούς εις Λεμεσόν.
22 Δύο μεγάλαι πολιτικαί δίκαι αρχίζουν παραλλήλως εις Αθήνας. Εις την πρώτην δικάζεται ο Στάθης Παναγούλης. Εις την δευτέραν δικάζονται 17 στελέχη του ΚΚΕ (γραφείον εσωτερικού) με επί κεφαλής τους Δ. Παρτσαλίδην και Χ. Δρακόπουλον. Ο Παναγούλης καταδικάζεται εις φυλάκισην 4½ ετών. Οι δύο αριστεροί εις κάθειρξιν 12 ετών και 4 μηνών.
22 Εις αεροπορικόν δυστύχημα τραυματίζεται θανασίμως εις «Ελληνικόν» ο Αλέξανδρος Ωνάσης.
27 Το πυρ παύει εις το Βιετνάμ μετά από μίαν αιματηροτάτην δεκαετίαν.
Αναταραχή εις το Μετσόβιον Πολυτεχνείον. Κλείνουν δύο σχολαί και παραιτείται ο προπρύτανης κ. Κοκκινόπουλος.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
4 Οι σπουδασταί του Πολυτεχνείου απέχουν από τα μαθήματα.
7 Γενική επίθεσις των ανταρτών του Γρίβα κατά σταθμών χωροφυλακής και κρατικών κτιρίων.
8 Ο Μακάριος επανεκλέγεται διά βοής πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας μη υπάρχοντος αντιπάλου.
14 Επεισόδια, τραυματισμοί και συλλήψεις εις το πολυτεχνείον. Έχει προηγηθεί η ψήφισις νόμου διά του οποίου διακόπτεται η αναβολή στρατεύσεως των απεχόντων από τα μαθήματα φοιτητών.
Προσάγονται εις δίκην 11 φοιτηταί, εξ ων καταδικάζονται οι 8.
16 Συγκρούσεις και εις την νομικήν σχολήν Αθηνών.
21 Εκατοντάδες φοιτηταί κλείνονται εις το κτίριον των θεωρητικών επιστημών Αθηνών.
Ο σμήναρχος Μήνης καταδικάζεται από το στρατοδικείον εις κάθειρξιν 9,5 ετών δι’ εκρήξεις.
22 Αποθνήσκει η Κατίνα Παξινού.
25 Αιματηρό επεισόδιο εις την ταβέρνα «Νεράιδα» των Αθηνών. Ο Νίκος Κοεμτζής σφάζει τρία άτομα και τραυματίζει έτερα τρία.

ΜΑΡΤΙΟΣ
2 Ομιλία του Γ. Παπαδοπούλου προς τους καθηγητάς ανωτάτων σχολών. Απειλεί ότι θα επιβάλη την τάξιν πάση θυσία, υπόσχεται μέτρα επιεικείας εις τους φοιτητάς και αναθέτει την ευθύνην διά την λειτουργίαν των σχολών εις τους καθηγητάς.
8 Μετά μίαν περίοδον απειλών και προειδοποιήσεων οι τρεις Κύπριοι μητροπολίται αποφασίζουν την καθαίρεσιν του Μακαρίου και την επαναφοράν του εις τας τάξεις των λαϊκών.
30 Ο αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος υποβάλλει την παραίτησιν του εις την σύνοδον.

ΑΠΡΙΛΙΟΣ
2 Η ιερά σύνοδος δεν αποδέχεται την παραίτησιν του κ. Ιερωνύμου και του χορηγεί άδειαν.
6 Παραιτείται η σύγκλητος του πανεπιστημίου Αθηνών διά τα φοιτητικά.
9 Όργιο βίας εις Κύπρον. Άραβες τρομοκράται ανατινάσσουν το κτίριον όπου εστεγάζετο η πρεσβεία του Ισραήλ εις Λευκωσίαν. Αντάρται του Γρίβα πυρπολούν σταθμούς και αυτοκίνητα.
10 Καταδικάζεται ερήμην εις φυλάκισιν 13 μηνών ο καθηγητής κ. Γ. Μαγκάκης διά την «απόδρασιν».
13 Παραπέμπονται εις τον βασιλικόν επίτροπον του στρατοδικείου Αθηνών 8 νέοι διότι ετραγουδούσαν Θεοδωράκη.
23 Δημοσιεύονται αι δηλώσεις του κ. Κ. Καραμανλή εις τα εφημερίδας «Βραδυνή» και «Θεσσαλονίκη», αι οποίαι και κατάσχονται.

ΜΑΪΟΣ
2 Αι εφημερίδες κάνουν τον απολογισμόν των τροχαίων δυστυχημάτων: 27 νεκροί και 100 τραυματίαι.
11 Ο κ. Ιερώνυμος ηττάται εις την έκτακτον σύνοδον της Εκκλησίας της Ελλάδος, η οποία εκλέγει ιεράν σύνοδον κατά τα πρεσβεία της αρχιερωσύνης κατά τας υποδείξεις του πατριαρχείου.
14 Αρμόδια πηγή αναφέρει εις απάντησιν ξένων ραδιοσταθμών, ότι από του Μαρτίου έχουν συλληφθή συνολικώς 60 πολίται.
18 Ο κ. Ιερώνυμος δηλώνει εις την ιεράν σύνοδον ότι έχει ανακαλέσει ήδη την παραίτησίν του.
24 Αποκαλύπτεται από την κυβέρνησιν ότι εξεδηλώθη συνωμοσία εις το ναυτικόν, με συμμετοχήν πολλών αξιωματικών.
26 Το αντιτορπιλικόν «Βέλος» με κυβερνήτην τον κ. Ν. Παπάν ζητεί άσυλον εις την Ιταλίαν.

ΙΟΥΝΙΟΣ
1 Διά διαγγέλματός του προς τον λαόν ο κ. Γ. Παπαδόπουλος αγγέλει: Την λήξιν της επαναστάσεως της 21ης Απριλίου 1967. Την κατάργησιν της βασιλείας και την εγκαθίδρυσιν της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας υπό την προεδρίαν του. Δημοψήφισμα εντός δύο μηνών και εκλογάς εντός του 1974. Την ιδίαν ημέραν γίνονται συλλήψεις πολιτικών και στρατηγών (Στράτου, Βαρδουλάκη, Πανουργιά κ.ά.) και διακόπτεται η σύνταξις του κ. Καραμανλή.
12 Το δημοψήφισμα ορίζεται διά την 29ην Ιουλίου. Ο ξένος τύπος αναφέρει ότι ο κ. Παπαδόπουλος απεφάσισε να απολύση όλους τους στρατιωτικής προελεύσεως υπουργούς του.
18 Καταδικάζεται ο στρατηγός Παπαγεωργόπουλος και οι εκδόται της εφημερίδος «Πελοπόννησος» Πατρών διά παράβασιν του νόμου «περί τύπου». Ο κ. Π. Κανελλόπουλος θεωρεί ως μη ελευθέρας τας συνθήκας διεξαγωγής του δημοψηφίσματος.

ΙΟΥΛΙΟΣ
3 Ανακοινούται η σύλληψις των κ.κ. Αβέρωφ και Γαρουφαλιά μεταξύ 75 αξιωματικών και πολιτών, διά το κίνημα του ναυτικού. Διατυπούνται κατηγορίαι και κατά του κ. Καραμανλή και γίνονται συλλήψεις εις Κρήτην.
5 Έκρηξις εις το τάνκερ «Αντορέσιον» εις Πέραμα. Νεκροί 5, τραυματίαι πολλοί.
7 Δημοσιεύεται εις τον τύπον πόρισμα ελέγχου του ΟΔΕΠ, εις το οποίον αποκαλύπτονται οικονομικαί ατασθαλίαι.
13 Συνωμοσία διά την κατάληψιν δύο ελληνικών αντιτορπιλλλικών τα οποία ευρίσκοντο εις γαλλικόν λιμένα. Η κυβέρνησις καταγγέλει ως υπευθύνους τον Ν. Βενιζέλον και τον αντιπλοίαρχον Ν. Παπάν.
16 Δηλώσεις του κ. Καραμανλή, ο οποίος υποδεικνύει «Όχι».
22 Ο κ. Μαρκεζίνης διατυπώνει ωρισμένας επιφυλάξεις διά την κατάστασιν, αλλά δηλώνει ότι θα ψηφίση «Ναι».
24 Αφέθησαν ελεύθεροι 17 από τους κρατουμένους διά το ναυτικόν.
Χιλιάδες στρέμματα πεύκων καίονται εις την Αττικήν.
28 Οι γριβικοί απαγάγουν τον υπουργόν Δικαιοσύνης κ. Βάκην και προκαλούν δεκάδας εκρήξεων.
29 Το δημοψήφισμα διεξάγεται. Ως ανεκοινώθη επισήμως εψήφισαν υπέρ του «Ναι» 78,4% και υπέρ του «Όχι» 21,6%.
30 Η κυβέρνησις των Αθηνών αποδοκιμάζει την απαγωγή του κ. Βάκη και την τρομοκρατία εις την Κύπρον.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
1 Ησκήθη δίωξις κατά του κ. Παπασπύρου διά τας ενεργείας του κατά το δημοψήφισμα. Τίθενται εις διαθεσιμότητα 55 αξιωματικοί του ναυτικού διά το κίνημα.
2. Αποθνήσκει ο Ηλίας Βενέζης.
5 Άραβες κομάντος βάλλουν εναντίον των επιβατών στο Ελληνικό με αποτέλεσμα τον φόνον τεσσάρων ατόμων και τον τραυματισμόν πολλών. Τελικώς συλλαμβάνονται.
8 Αποθνήσκει ο Νίκος Ζαχαριάδης εις την Ρωσίαν.
12 Ο Άρειος Πάγος απορρίπτει τας ενστάσεις και επικυρώνει το δημοψήφισμα.
19 Ορκωμοσία των κ. Παπαδοπούλου και Αγγελή.
20 Αναγγέλλεται η αμνήστευσις όλων των πολιτικών αδικημάτων. Καταργείται ο στρατιωτικός νόμος εις Αθήνας.
24 Η προεδρία της δημοκρατίας δι’ ανακοινώσεώς της καλεί τον Γρίβα να σταματήση την δράσιν του.
29 Δεν επιτρέπεται εις την λαίδη Φλέμιγκ να εισέλθη εις την Ελλάδα.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ
8 Συνεχίζονται τα «μέτρα προς την ομαλοποίησιν». Καταργούνται τα έκτακτα στρατοδικεία και μετά διήμερον απαλλάσσονται διά βουλεύματος εκ της κατηγορίας περί αντεθνικής δράσεως οι παλαιοί πολιτικοί κ.κ. Κ. Μητσοτάκης, Α. Παπανδρέου, Γ. Μυλωνάς, Μ. Θεοδωράκης, οι δημοσιογράφοι Π. Κόκκας, Ελ. Βλάχου και άλλοι.
10 Βυθίζεται το φορτηγό «Κόνδωρ» και πνίγονται οκτώ Έλληνες ναυτικοί.
23 Ο στρατηγός Γρίβας καταγγέλλει ότι εστάλησαν τέσσαρες αξιωματικοί εκ της Ελλάδος διά να τον δολοφονήσουν.
24 Ανακοινώνεται από την προεδρία της κυβερνήσεως νέα συνάντησις και οριστική συμφωνία των κ.κ. Παπαδοπούλου – Μαρκεζίνη.
25 Το υπουργείον εξωτερικών απορρίπτει τας καταγελίας του Γρίβα.
26 Το υπουργείον εθνικής αμύνης χαρακτηρίζει ως ύβριν την καταγγελία του Γρίβα και ζητεί εξηγήσεις.
27 Νέα απόπειρα δολοφονίας κατά του Μακαρίου πλησίον της Αμμοχώστου αποτυγχάνει.

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
1 Ο κ. Μαρκεζίνης λαμβάνει την εντολήν σχηματισμού κυβερνήσεως «πολιτικής αποχρώσεως…».
3 Ο κ. Ανδρέας Παπανδρέου διακηρύσσει αποχήν και ο κ. Ζίγδης εκφράζει την αντίθεσίν του προς την κυβέρνησιν Μαρκεζίνη.
8 Παραιτείται και τυπικώς η κυβέρνηση Παπαδοπούλου και ορκίζεται η κυβέρνησις Μαρκεζίνη. Αι προγραμματικαί δηλώσεις της κυβερνήσεως ομιλούν περί αδιαβλήτων εκλογών.
9 Αμνηστεύονται τα πειθαρχικά αδικήματα των φοιτητών.
11 Το ελληνικόν φορτηγόν «Μπάλτικ Κλιφτ» βυθίζεται εις την θάλασσαν της Κίνας και πνίγονται επτά ναυτικοί.
12 Ο κ. Μαρκεζίνης ομιλεί εις την «Μοντ» περί αναγνωρίσεως του ΚΚΕ, περί εξατμίσεως των υπερεξουσιών του προέδρου από την λαϊκήν πλειοψηφίαν και περί Έλληνος Καντάφι, ο οποίος έρχεται μετά από εκείνον.
20 Τορπιλίζεται το φορτηγόν «Χαδιώτης» πλησίον Αλεξανδρείας. Νεκροί 14 ναυτικοί. 
Καταδικάζονται και από το εφετείο Χανίων οι τέσσαρες καθηγηταί διά τον πνιγμόν των 21 μαθητριών εις Γεωργιούπολιν.

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ
4 Διαδηλώσεις, συγκρούσεις και συλλήψεις μετά το τρισάγιον εις τον τάφον του Γεωργίου Παπανδρέου.
9 Ο Νίκος Κοεμτζής καταδικάζεται τρις εις θάνατον διά την σφαγήν της «Νεράιδας».
14 Σπουδασταί συγκεντρούνται εις τον πολυτεχνείον.
15 Η σύγκλητος ζητεί σεβασμό του ασύλου. Η αστυνομία απέχει.
16 Αρχίζουν διαδηλώσεις και συγκρούσεις. Νεκροί και τραυματίαι.
17 Αμέσως μετά το μεσονύκτιον επεμβαίνουν τα άρματα και κηρύσσεται ο στρατιωτικός νόμος.
18 Απαγορεύεται η κυκλοφορία, ενώ σημειούνται μικροσυγκρούσεις.
20 Ο κ. Μαρκεζίνης εις το πεντάγωνον. Ευχαριστεί τον στρατό διά την αποκατάστασιν της τάξεως και αναλαμβάνει την ευθύνη διά την κήρυξιν του στρατιωτικού νόμου.
22 Περιορίζονται κατ’ οίκον οι κ. κ. Π. Κανελλόπουλος, Γ. Μαύρος και Ζίγδης. Αρχίζει η λειτουργία των στρατοδικείων. Επίσημος ανακοίνωσις αναβιβάζει τους νεκρούς εις 13 και τους κρατουμένους εις 302.
23 Το πλοίον «Αννέτ» βυθίζεται πλησίον της Χάιφας. 14 Έλληνες ναυτικοί νεκροί.
25 Νέα επέμβασις του στρατού. Ανατρέπεται ο κ. Παπαδόπουλος και ορκίζεται νέος πρόεδρος ο στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης. Νέος πρωθυπουργός ο κ. Α. Ανδρουτσόπουλος.

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
11 Ανακοίνωσις της ΕΣΑ διά της οποίας αποδίδονται ευθύναι εις τους κ.κ. Π. Κανελλόπουλον, Γ. Μαύρον, Ι. Ζίγδην, Α. Παπανδρέου και ΚΚΕ διά τα γεγονότα του πολυτεχνείου.
12 Ο υπουργός παιδείας κ. Χρήστου ανακοινώνει την απόλυσιν όλων των κρατουμένων διά τα γεγονότα του πολυτεχνείου.
13  Ο Μακάριος αποκαλεί τον Γρίβα αιμοχαρή εξ αιτίας του φόνου βοσκού υπό γριβικών.
14 Ο κ. Ιερώνυμος αποστέλλει ταχυδρομικώς την παραίτησίν του.
16 Πολύνεκρος αεροπειρατεία από Άραβες στη Ρώμη. Οι Άραβες προσγειώνουν αεροπλάνο της «Λουτφχάνσα» στο Ελληνικό και απαιτούν απελευθέρωσι δύο κομάντος κρατουμένων εις την Ελλάδα.
17 Οι αεροπειραταί φεύγουν, αφήνοντας ένα όμηρο Ιταλό, νεκρό και ένα τραυματία. Η Ελλάς δεν παρέδωσε τους κρατουμένους. Προσγείωσις εις Κουβέιτ.
19 Γίνεται αποδεκτή η παραίτησις του κ. Ιερωνύμου και ορίζεται τοποτηρητής ο Καλαβρύτων κ. Γεώργιος.
21 Ναυάγια, προσαράξεις, πυρκαϊαί εις τα ελληνικά πλοία ανά την υφήλιον.
28 Διαψεύδονται υπό της Λευκωσίας ισχυρισμοί των Τουρκοκυπρίων περί αιματηρών επεισοδίων τα Χριστούγεννα.
Περίεργον αντικείμενο εφωτογραφήθη εις τον ουρανόν της Θεσσαλονίκης.
30 Δημοσιεύεται Ν. Δ. που προβλέπει φυλακίσεις, πρόστιμα και δημεύσεις χωρίς αναστολήν και μετατροπήν διά τους φοροφυγάδας.
31 Διάγγελμα του προέδρου στρατηγού Γκιζίκη και μήνυμα του πρωθυπουργού κ. Ανδρουτσοπούλου προς τον ελληνικόν λαόν επί τη πρώτη του έτους 1974.

επιλογή από γεγονότα που δημοσιεύτηκαν σε άρθρο του Α. ΝΙΚΗΤΑΚΗ στην εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, 1/1/1974

  

Στα σημαντικότερα γεγονότα του 1973 φυσικά δεν αναφέρεται το φεστιβάλ τραγουδιού της Θεσσαλονίκης (12-14/9), στο οποίο κέρδισε ο Δημήτρης Κοντολάζος με το τραγούδι «Ο Μπαρμπαλιάς»

Δημήτρης Κοντολάζος «Ο Μπαρμπαλιάς»
(Σύνθεση: Πέτρος Ζέρβας Στίχοι: Δημήτρης Καραστάθης, ενορχήστρωση: Μάρκος Ντουβής).

Τα σημαντικότερα γεγονότα του 1969 βρίσκονται στην περσινή μας ανάρτηση:
Ευτυχισμένο το 1970!

είναι Χριστούγεννα… (Ε)

Το παρακάτω χρονογράφημα δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Άγκυρα” της Θεσσαλονίκης στις 26/12/1915:

Χριστούγεννα

Γεμάτη από κόσμο η αγορά. Αρσενικοί, θηλυκοί, ουδέτεροι, όλοι έτρεξαν εκεί με τα καλάθια στο χέρι να τα γεμίσουν από κότες, πετεινούς, ινδιάνους με τις χρωματιστές κορδέλες, με φρούτα διάφορα τυλιγμένα μέσα στα χρυσά της γιορτής φύλλα.
Είναι Χριστούγεννα. Είναι η μεγάλη εορτή που μας φέρνει ο χρόνος στο τελευταίο του ψυχορράγημα.
Μια γυναίκα μ’ ένα παιδί στο χέρι γυρίζει μέσα σ’ όλον τον κόσμο, στριμώχνεται, σπρώχνει, σπρώχνεται και περνάει χαζεύοντας μπροστά σ’ όλα τα μαγαζιά.
Το παιδάκι είναι γεμάτο χαρά. Βλέπει όλη εκείνη την εικόνα γελαστό και πότε πότε ρωτάει τη μαμά του για ό,τι του φαίνεται παράξενο.
-Κοίτα, μαμά, τι ωραίος αυτός ο πετεινός. Αχ! τον επήρανε! Γιατί δεν τον παίρναμε μεις μαμά;
Η Μάνα έκανε πως δεν άκουσε τίποτε.
Επήγε ως το τέλος, εγύρισε, ξαναπήγε και εστάθηκε μπροστά σ’ ένα Χασάπικο. Έβγαλε ένα μισολερωμένο μαντήλι από την τσέπη της, έλυσε τον ακρινό κόμπο και άρχισε να μετράει τα νίκελ που ήτανε δεμένα μέσα.
-Δως μου εκατό δράμια κρέας, είπε δειλά, δειλά στον κρεοπώλη.
Και κείνος ιδρωμένος και κατακόκκινος σαν φουσκωμένος γάλλος, εγύρισε, της έριξε μια περιφρονητική ματιά και με τη χονδρή φωνή του της είπε:
-Δεν πουλάμε, τέτοιες ώρες κυρά μου, εκατό δράμια.
Εκείνη έριξε άλλη μια ματιά στο λυμένο κόμπο, ξαναμέτρησε τα νίκελ, έβγαλε ένα βαθύ αναστεναγμό και εβγήκε στον άλλο δρόμο.
Το παιδάκι εκοίταξε με απορία τη Μαμά του.
-Γιατί, μαμά, δεν σούδωσε ο χασάπης κρέας;
Η Μάνα αναστέναξε βαθύτερα.
-Είναι Χριστούγεννα, παιδί μου, σήμερον και δεν έχει καιρό.

ΚΛΕΩΝ ΒΡΑΝΑΣ

Εφημερίδα «ΑΓΚΥΡΑ» Θεσσαλονίκης, 26/12/1915
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ (ΚΛΕΩΝ ΒΡΑΝΑΣ)
«ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ ΕΝΟΣ ΑΘΗΝΑΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ (ΚΛΕΩΝ ΒΡΑΝΑΣ 1908-1940)»

 

διηγήσεις

Η σημερινή ανάρτηση περιλαμβάνει διηγήσεις από το βιβλίο του Τίτου Πατρίκιου «ΣΥΝΕΧΕΣ ΩΡΑΡΙΟ – ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ»:

από τα Παράτιτλα, 1

Ο μόνος τρόπος να σωθεί το εφήμερο είναι να γεννάει συνεχώς εφήμερα. Όπως οι μονοκύτταροι οργανισμοί.

Παιδική ηλικία

Παρατηρώ τα παιδιά μου στα πιο ασήμαντα φερσίματά τους, στα μικροπράγματα που ζουν, στις πιο κοινές καθημερινές μας επαφές, και σκέφτομαι πως ύστερα από χρόνια όλα αυτά, που δεν μπορώ να τους αναγνωρίσω κάποια σπουδαιότητα, θ’ αποτελούν την πάμπλουτη παιδική τους ηλικία. Ίσως παιδί να είναι εκείνος που συσσωρεύει αισθήσεις για να τις ξαναζήσει, ύστερα από χρόνια, μεταμορφωμένες.

 

Περί ονείρων

Τα πιο επικίνδυνα όνειρα είναι τα προγραμματισμένα. Τα λιγότερο πειστικά είνα τα φτιαχτά. Οι χειρότεροι εφιάλτες είναι εκείνοι όπου δεν μπορείς να ξυπνήσεις, γιατί απλούστατα δεν κοιμάσαι.

 

Η έλλειψη

Με την ευφυϊα μου συμβαίνει ό,τι και με τα χρήματα: δεν πάσχω από ένδεια αλλά πάντα έχω λιγότερα απ’ όσα μου χρειάζονται.

 

Τα νεανικά κορμιά

Τα νεανικά κορμιά ταιριάζουν γρηγορότερα όχι μόνο γιατί είναι φρέσκα αλλά και γιατί είναι σχεδόν όμοια, δεν έχουν ακόμη αποκτήσει ιδιαιτερότητες.

 

Εκτιμήσεις, 1

Ο Λ. θεωρούσε τον Σ. έναν αχαλίνωτο, εμπαθή παλιάνθρωπο. Τόσο αχαλίνωτο, τόσο εμπαθή, ώστε να μη νοιάζεται για την παλιανθρωπιά του.
Ο Σ. θεωρούσε τον Λ. ένα συγκρατημένο, χλιαρό παλιάνθρωπο. Τόσο συγκρατημένο, τόσο χλιαρό, ώστε να μην αντιλαμβάνεται την παλιανθρωπιά του.

 

από τα Παράτιτλα, 4

Ο ασαφής λόγος είναι τρόπος εξουσιασμού.

 

Η όρθια και η οριζόντια στάση

Οι άνθρωποι σπάνια κάνουν έρωτα όρθιοι, αντικριστοί. Είναι δύσκολο. Και κουραστικό. Άλλωστε, όταν αντικρίζονται όρθιοι, οι άνθρωποι περισσότερο συγκρούονται παρά αγαπιούνται.
Η γενετήσια πράξη απαιτεί οριζοντίωση, κατάκλιση. Τον ένα δίπλα στον άλλο, τον ένα πάνω στον άλλο. Ένα παιχνίδι ανάμεσα στο σφίξιμο και τη χαλάρωση. Κάποια αναπαράσταση ευρωστίας κι ασθένειας, πάλης και παράδοσης, καταπίεσης και ισότητας.
Πάντως ένα πρόσωπο που αγαπάς δεν πρέπει να το κοιτάζεις συνεχώς. Το φθείρεις.

ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ «ΣΥΝΕΧΕΣ ΩΡΑΡΙΟ – ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ»
Εκδόσεις ΔΙΑΤΤΩΝ

διαμέσου της ανυπακοής δημιουργήθηκε πάντα η πρόoδος

Αφέθηκε τελικά ελεύθερος -με εγγύηση- ο Τζούλιαν Ασάνζ (ιδρυτής του Wikileaks). Δε γνωρίζουμε αν ευσταθούν οι περί βιασμού κατηγορίες εναντίον του, πάντως η ειρωνία είναι πως κρατήθηκε στο κελί του Όσκαρ Ουάιλντ, του διάσημου Ιρλανδού συγγραφέα που έμεινε γνωστός κυρίως για τα αποφθέγματα και τις ομοφυλοφιλικές του προτιμήσεις. Ωστόσο από το παρακάτω κείμενο φαίνεται πως ο Όσκαρ Ουάιλντ εκτός από δανδής κι ευφυολόγος ήταν κι ένας πολιτικά συνειδητοποιημένος, σκεπτόμενος άνθρωπος που το μόνο του σφάλμα ήταν να προηγηθεί της εποχής του.

 

Η αληθινή τελειότης του ανθρώπου βρίσκεται όχι στο τι έχει, αλλά στο τι είναι. Γι’ αυτό προς το συμφέρον ακριβώς των πλουσίων πρέπει να καταργήσουμε την ιδιοκτησία. Κι η φτώχεια πρέπει να καταργηθεί γιατί ταπεινώνει τον άνθρωπο κι επιβραδύνει την ατομική του ανάπτυξη. Μία μόνο κοινωνική τάξη σκέπτεται το χρήμα περισσότερο απ’ τους πλουσίους, κι αυτή είναι οι… φτωχοί. Οι καλύτεροι ανάμεσα στους φτωχούς δεν ήταν ποτέ ευγνώμονες για την ελεημοσύνη. Είναι αγνώμονες, δυσαρεστημένοι, απείθαρχοι κι επαναστατικοί. Κι έχουν δίκιο νάναι έτσι. Ο άνθρωπος που δε θάταν δυσαρεστημένος σε τέτοιο περιβάλλον και σε τέτοιο χαμηλό βιοτικό επίπεδο θα ήταν τέλειο κτήνος. Η πείνα κι όχι η αμαρτία γεννάνε το σύγχρονο έγκλημα. Διαμέσου της ανυπακοής δημιουργήθηκε πάντα η πρόοδος, διαμέσου της ανυπακοής και της επαναστάσεως.
Το να συνιστούμε οικονομία στους φτωχούς είναι κάτι τόσο εξωφρενικό, όσο και υβριστικό. Είναι σαν να συμβουλεύουμε έναν που πεινάει να τρώει λιγότερο.

απόσπασμα από το δοκίμιο του ΟΣΚΑΡ ΟΥΑΪΛΝΤ «Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ»
μετάφραση: Σ.Α.Γ. από το άρθρο του Σ.Α.Γ. «Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΟΣΚΑΡ ΟΥΑΪΛΝΤ»
περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, τ.829, 15/1/1962
(δυστυχώς στο συγκεκριμένο τεύχος δεν περιλαμβάνεται ολόκληρο το δοκίμιο αλλά μόνο αποσπάσματά του)

Όσκαρ Ουάιλντ (1854-1900)

από το «Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέι»:

Το Πεπρωμένο δεν μας προειδοποιεί. Είναι πολύ σοφό και πολύ άσπλαχνο για να κάνει κάτι τέτοιο.

Τα βιβλία που ο κόσμος ονομάζει ανήθικα είναι βιβλία που δείχνουν στον κόσμο τη ντροπή του.

Όχι, “συγχώρεσε τις αμαρτίες μας”, αλλά “τιμώρησέ μας για τις αμαρτίες μας” θα ‘ πρεπε να ‘ναι η προσευχή του ανθρώπου απέναντι στο Θεό.

-Οι νέοι στις μέρες μας φαντάζονται πως τα χρήματα είναι το παν.
-Ναι, κι όταν γερνούν το ξέρουν.

Η αμαρτία είναι το μόνο αληθινά χρωματισμένο ένδυμα που απόμεινε στην εποχή μας.

Νέοι που θέλουν να είναι πιστοί, δεν είναι. Γέροι που θέλουν να είναι άπιστοι, δεν μπορούν.

Μπορώ να αντέξω την ωμή βία, αλλά η ωμή λογική είναι ανυπόφορη.

Και η Ομορφιά είναι είδος Ιδιοφυίας – είναι ανώτερη, τελικά από την Ιδιοφυία μια και δεν έχει ανάγκη από εξηγήσεις.

Οι άνθρωποι λένε πότε-πότε πως η Ομορφιά είναι επιπόλαια. Μπορεί. Μα τουλάχιστον δεν είναι τόσο επιπόλαια όσο είναι η Σκέψη.

Στις μέρες μας οι άνθρωποι ξέρουν την τιμή των πάντων μα την αξία κανενός.

ΟΣΚΑΡ ΟΥΑΪΛΝΤ “ΤΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ ΤΟΥ ΝΤΟΡΙΑΝ ΓΚΡΕΪ”
μετάφραση Γ. Χιωτάκης, Εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΒΟΡΡΑΣ – ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

1946: Ο Δημήτρης Χορν ως Ντόριαν Γκρέι σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζίσκου
(από το αρχείο του Θεοδόση Ισαακίδη)
(ίσως καμιά άλλη φωτογραφία δεν αποτυπώνει με τόση παραστατικότητα το μεγαλείο της υποκριτικής τέχνης του Δ. Χορν)

Ο στόχος της ζωής είναι η ολοκλήρωση του εαυτού, γι’ αυτό είμαστε δω: για να συνειδητοποιήσουμε τη φύση μας τέλεια. Στις μέρες μας οι άνθρωποι φοβούνται τους ίδιους τους εαυτούς τους. Ξέχασαν το μέγιστο καθήκον που ο καθένας χρωστάει στον εαυτό του. Φυσικά είναι ελεήμονες. Ταΐζουν τους πεινασμένους και ντύνουν τους ζητιάνους, μα, οι ίδιες οι ψυχές τους πεινούν και κρυώνουν στη γύμνια τους. Το κουράγιο έχει πια εκλείψει. Ίσως ποτέ να μην υπήρξε. Ο τρόμος για την κοινωνία, που είναι θεμέλιο της ηθικής, ο τρόμος του Θεού, που είναι το μυστικό κάθε θρησκείας, να τα δυο πράγματα που μας κυβερνούν.

Πίστη είναι για τη συναισθηματική ζωή ό,τι η σταθερότητα στη διανοητική ζωή – απλά μια παραδοχή επιτυχίας!

Πάντα! Τι τρομερή λέξη. Ανατριχιάζω σαν την ακούω. Στις γυναίκες αρέσει να τη χρησιμοποιούν. Χαλούν κάθε ρομάντσο προσπαθώντας να το κάνουν να διαρκέσει παντοτινά. Να άλλη μια λέξη χωρίς αντίκρισμα. Η μόνη διαφορά ανάμεσα σ’ ένα καπρίτσιο και ένα αιώνιο πάθος, είναι πως το καπρίτσιο διαρκεί λίγο περισσότερο.

ΟΣΚΑΡ ΟΥΑΪΛΝΤ “ΤΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ ΤΟΥ ΝΤΟΡΙΑΝ ΓΚΡΕΪ”
μετάφραση Γ. Χιωτάκης, Εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΒΟΡΡΑΣ – ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

.

Για ποιο λόγο όμως βρέθηκε στη φυλακή ο Όσκαρ Ουάιλντ; Αντιγράφουμε από τη Βικιπαίδεια:

Αργότερα, το 1891, (ο Ουάιλντ) συνδέθηκε με τον ποιητή λόρδο Άλφρεντ Ντάγκλας, γνωστό και με το ψευδώνυμο Bosie. Πατέρας του ήταν ο 9ος Μαρκήσιος του Κουίνσμπερι, τον οποίο ο Ουάιλντ μήνυσε τον Απρίλιο του 1895, μετά από προσωπικές επιθέσεις του μαρκησίου και κατηγορίες περί ομοφυλοφιλίας του. Η πράξη του Ουάιλντ να κινηθεί νομικά κατά του μαρκησίου, στράφηκε τελικά εναντίον του, καθώς βρέθηκε ο ίδιος κατηγορούμενος για ομοφυλοφιλία και τελικά καταδικάστηκε στις 25 Μαϊου του 1895 σε καταναγκαστικά έργα δύο ετών, αφού είχε νωρίτερα συλληφθεί, στις 6 Απριλίου.

περισσότερα για τη ζωή του Όσκαρ Ουάιλντ στη ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

.

Το μοιραίο λάθος του Ουάιλντ ήταν η απόφασή του να μηνύσει το λόρδο Κουίνσμπερι -πατέρα του Άλφρεντ Ντάγκλας- για ένα υβριστικό σημείωμα που έλαβε από αυτόν. Στη δίκη που ακολούθησε ο λόρδος Κουίνσμπερι δεν αρκέστηκε μόνο στην υπεράσπισή του, μα έφερε στο δικαστήριο αρκετούς μάρτυρες -αξιόπιστους και μη- που πιστοποιούσαν την στενή σχέση του Ουάιλντ με άτομα γνωστά για την ομοφυλοφιλία τους. Η δίκη έληξε με πανηγυρική αθώωση του κατηγορουμένου, όμως η απροσδόκητη εξέλιξη συνέβη μόλις πήρε τα πρακτικά της δίκης ο διευθυντής δημόσιων διώξεων -κάτι σαν εισαγγελέας της εποχής-, ο οποίος εξέδωσε ταχύτατα ένταλμα σύλληψης του Ουάιλντ με σκοπό την προσαγωγή του σε δίκη για ομοφυλοφιλία, η οποία εκείνη την εποχή στην Αγγλία ήταν ποινικό αδίκημα. Αυτό ήταν η αρχή του τέλους για τον Ουάιλντ. Αρκετοί τον συμβούλεψαν να φύγει από την Αγγλία, ο ίδιος όμως αρνήθηκε να ζήσει εξόριστος και κυνηγημένος. Ακολούθησαν δύο επώδυνες δίκες, η δημόσια διαπόμπευσή του και η τελική καταδικαστική απόφαση που ήταν να φυλακιστεί για δύο χρόνια. Χαρακτηριστικό της απίστευτης διαπόμπευσης στην οποία υποβλήθηκε ο Όσκαρ Ουάιλντ ήταν πως οι δύο γιοι του υποχρεώθηκαν να αλλάξουν επίθετο.

Στο περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ μπορείτε να διαβάσετε ένα έξοχο αφιέρωμα στις δικαστικές περιπέτειες του Όσκαρ Ουάιλντ στα τεύχη:

828, 829, 830, 831,832,833, 834, 835

Εμείς από όλο το αφιέρωμα, θα δημοσιεύσουμε ένα μικρό -ίσως ασήμαντο- επεισόδιο από την πρώτη δίκη, στην οποία ο Όσκαρ Ουάιλντ έκανε ένα μικρό αλλά καθόλου ασήμαντο λάθος:

Στο πρώτο ερώτημα του συνηγόρου του απάντησε ως εξής:
ΟΥΑΪΛΔ: Είμαι ο μηνυτής εις την παρούσαν υπόθεση. Είμαι 39 ετών. Ο πατέρας μου ήταν ο Σερ Ουίλιαμ Ουάιλδ, γιατρός στου Δουβλίνο και πρόεδρος της επιτροπής της Απογραφής.
Στο άκουσμα της ηλικιας του Ουάιλδ, ο Κάρσον, ο συνήγορος του Κουήνσμπερι, έσπευσε να κρατήσει μια σημείωση. Τι είχε συμβεί; Ο Ουάιλδ, κατεχόμενος απ’ την ιδέα πως θάκανε κακή εντύπωση στους ενόρκους η διαφορά μεταξύ 40 και 20, όση ήταν η διαφορά της ηλικίας μεταξύ του Ντάγκλας και της δικής του, σκέφτηκε να μικρύνει τη δική του με την αντίληψη πως το 39 θα χτυπούσε λιγότερο στ’ αυτί απ’ το 41. Λησμόνησε όμως πως ο Κάρσον ήταν συμμαθητής και συνομήλικός του. Κι έτσι με το ανόητο αυτό ψέμα τούδινε ένα πρώτο αιχμηρό βέλος που αυτός θα το χρησιμοποιούσε σε λίγο για να τον πλήξει στο πιο ευπρόσβλητο σημείο του: την αξιοπιστία του.
Λένε πως ο Κάρσον έδινε μεγάλη σημασία στο ποια θα ήταν η πρώτη ερώτηση που θάκανε στον αντίπαλό του, ώστε να τον βάλει σε ψυχολογικώς μειονεκτική θέση. Και βεβαιώνουν ακόμα πως μπαίνοντας την πρώτη μέρα στη δίκη δεν είχε βρει ακόμη το αντικείμενο απάνω στο οποίο θάκανε την πρώτη του ερώτηση στο φοβερό αντίδικό του. Η ψεύτικη δήλωση του Ουάιλδ για την ηλικία του του τόδωσε: Έτσι μόλις ετέλειωσε τις ερωτήσεις του ο Κλαρκ, σηκώθηκε αμέσως ο Κάρσον για ν’ αρχίσει την αντεξέταση του Ουάιλδ. Κι η πρώτη ερώτησή του ήταν:
ΚΑΡΣΟΝ: Είπατε ότι είστε ηλικίας 39 ετών. Νομίζω ότι είστε υπέρ τα 40. Εγεννήθητε στις 16 Οκτωβρίου 1854;
ΟΥΑΪΛΔ: Δεν επιθυμώ να ποζάρω για νέος. Είμαι 39 ή 40 ετών. Έχετε το πιστοποιητικό της γεννήσεώς μου κι αυτό λύει το ζήτημα.
ΚΑΡΣΟΝ: Αλλ’ εφόσον εγεννήθητε το 1854, σημαίνει ότι είσαστε υπέρ τα 40;
ΟΥΑΪΛΔ: Α! Έχει καλώς.
ΚΑΡΣΟΝ: Τι ηλικίας είναι ο Λόρδος Άλφρεντ Ντάγκλας;
ΟΥΑΪΛΔ: Είναι περίπου 24 ετών και όταν γνωριστήκαμε για πρώτη φορά ήταν μεταξύ 20 και 21 χρονών.

απόσπασμα από το περιοδικό ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, τ. 830, 1/2/1962

 

Φράσεις και σκέψεις του:

Οι γέροι πιστεύουν τα πάντα: οι μεσήλικες υποπτεύονται τα πάντα: οι νέοι γνωρίζουν τα πάντα.

Δεν μπορεί να είναι κανείς προσεκτικός στην επιλογή των εχθρών του.

Η φιλοδοξία είναι το τελευταίο καταφύγιο της αποτυχίας.

Τα παιδιά στην αρχή αγαπούν τους γονείς τους· μεγαλώνοντας τους κρίνουν· κάποτε τους συγχωρούν.

Υπάρχει κάτι μοιραίο στις καλές αποφάσεις. Παίρνονται ανεξαιρέτως πολύ νωρίς.

ΟΣΚΑΡ ΟΥΑΪΛΝΤ
επιλογή από τις «ΦΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ»
που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ, τ. 34
μετάφραση: ΕΙΡΗΝΗ ΒΡΗΣ

η πειθαρχία των Γερμανών και άλλοι αφορισμοί του Πολ Βαλερύ

Ο Πολ Βαλερύ (1871-1945) ήταν Γάλλος ποιητής και φιλόσοφος. Σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια έγραψε πολλά δοκίμια και έμεινε γνωστός για τους αφορισμούς του. Ένας από αυτούς ίσως αποτελεί απάντηση στο ερώτημα που έμεινε αναπάντητο στην προηγούμενή μας ανάρτηση:

Η Γερμανία χρωστά τα πάντα σ’ ένα πράγμα που είναι το πιο αντιπαθητικό στον κόσμο για ορισμένες ιδιοσυγκρασίες – ιδιαίτερα για τον Άγγλο και για τον Γάλλο. Πρόκειται για την πειθαρχία. Δεν πρέπει να την περιφρονούμε. Έχει άλλωστε κι ένα άλλο όνομα: σε θέματα διανόησης ονομάζεται μέθοδος, και την έχω συχνά αποκαλέσει έτσι. Ένας Άγγλος ή ένας Γάλλος μπορούν να επινοήσουν μια μέθοδο. Το έχουν αποδείξει. Μπορούν να υποταχθούν σε μια πειθαρχία· έχει εξίσου αποδειχθεί. Αλλά θα προτιμούν πάντοτε κάτι άλλο. Γι’ αυτούς είναι λύση ανάγκης, στιγμιαίο μέσο, ή θυσία. Για έναν Γερμανό, είναι η ίδια η ζωή.

ΠΩΛ ΒΑΛΕΡΥ «ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ – ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ»
μετάφραση: Χ. ΜΠΑΝΑΚΟΥ ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΗ
Εκδόσεις ΣΤΙΓΜΗ

Τα ποίηματα του Πολ Βαλερύ που υπάρχουν στο διαδίκτυο και στη ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ δεν μπορώ να πω ότι με συγκίνησαν ιδιαίτερα, όμως οι στοχασμοί του, που περιέχονται στο βιβλίο «ΠΟΛ ΒΑΛΕΡΥ – ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ – ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ» παρουσιάζουν πολύ ενδιαφέρον.

7. Ό,τι δεν έχει σταθεροποιηθεί δεν είναι τίποτα. Ό,τι έχει σταθεροποιηθεί είναι νεκρό

25. Το παιδί βλέπει και δεν ξέρει.
Ο μεγάλος ξέρει και δεν βλέπει.

31. Η πιο μεγάλη απόλαυση είναι το πλησίασμα της απόλαυσης.

33. Δυστυχισμένος όποιος δεν έχει τίποτε να δώσει.
Αλλά χίλιες φορές δυστυχισμένος όποιος δεν έχει κανέναν για να μοιραστεί μαζί του αυτό που έχει.

34. Όποιος κάνει το καλό από καθήκον, το κάνει άσχημα, και το κάνει χωρίς τέχνη.

37. Η αδυναμία της δύναμης είναι ότι δεν πιστεύει παρά στη δύναμη.

40. Ένας σοβαρός άνθρωπος έχει λίγες ιδέες. Ένας άνθρωπος με ιδέες δεν είναι ποτέ σοβαρός.

47. Οι πιο μεγάλοι άνθρωποι είναι εκείνοι που τόλμησαν να εμπιστευτούν τη δική τους κρίση – το ίδιο και οι πιο ηλίθιοι.

58. Οι αρετές μας και τα προτερήματά μας είναι αυτό που μας κάνει μισητούς. Προκαλεί την αναζήτηση των ελαττωμάτων μας.

96. Η ηλικία του γιατί. Τα παιδιά ρωτούν Γιατί; Τότε τα στέλνουν στο σχολείο που τα θεραπεύει από το ένστικτο αυτό και θριαμβεύει πάνω στην περιέργεια με την πλήξη.

304. Η συνείδηση βασιλεύει και δεν κυβερνά.

για την πολιτική;

74. Η πολιτική είναι η τέχνη του να εμποδίζεις τους ανθρώπους να ανακατεύονται με ό,τι τους αφορά.

78. Πολιτική είναι ο χειρισμός του περισσότερου από το λιγότερο, του τεράστιου αριθμού από τον μικρό, του πραγματικού από τις εικόνες και τις λέξεις.

79. Η πολιτική χρήση των πιο ωραίων ονομάτων, των πιο ευγενικών προθέσεων της γλώσσας τα υποβαθμίζει· και σύντομα τα εξασθενίζει και τα εξαντλεί.

80. Η πολιτική βρίσκει πάντοτε μια ευγενική διατύπωση που επιτρέπει, αν δεν προτρέπει σ’ αυτές, τις πιο άτιμες διαδικασίες.

82. Πρέπει να ομολογήσουμε ότι σε όλες τις δυνατές περιπτώσεις πολιτική και ελευθερία του πνεύματος αποκλείονται αμοιβαία. Η δεύτερη είναι ο ουσιαστικός εχθρός των κομμάτων, όπως άλλωστε και κάθε θεωρίας που κατέχει την εξουσία.

ΠΟΛ ΒΑΛΕΡΥ «ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ – ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ»
μετάφραση: Χ. Μπανάκου – Καραγκούνη
Εκδόσεις ΣΤΙΓΜΗ

ΥΓ. Κλείνοντας την ανάρτηση διάβασα πως βρίσκεται πλέον στο κελί του Όσκαρ Ουάιλντ ο Τζούλιαν Ασάνζ (ιδρυτής του wikileaks). Άγνωστο αν ευσταθούν οι κατηγορίες εναντίον του περί βιασμού. Γνωστό όμως το μέλλον του.Το πιο πιθανό να είναι παρόμοιο με του Όσκαρ Ουάιλντ…
Περισσότερα -για τον Όσκαρ Ουάιλντ βέβαια, όχι για τον Ασάνζ, ειδησεογραφικό blog δε γίναμε και ούτε πρόκειται να γίνουμε- στην ανάρτηση της Παρασκευής (αν προλάβουμε, αλλιώς Σάββατο, δε χάθηκε κι ο κόσμος).

Μνημόνιο Καλαβρύτων: 13/12/1943

Η σημερινή ανάρτηση περιλαμβάνει εκτεταμένα αποσπάσματα από το βιβλίο του Δημήτρη Καλδίρη «Το δράμα των Καλαβρύτων», το οποίο αναφέρεται στη σφαγή των Καλαβρύτων, τη μαζική εξολόθρευση δηλαδή από τους Γερμανούς του ανδρικού πληθυσμού της πόλης των Καλαβρύτων και γειτονικών χωριών στις 13 Δεκεμβρίου του 1943 (ακριβείς εκτιμήσεις για τον το συνολικό αριθμό των θυμάτων δεν υπάρχουν. Οι νεκροί υπολογίζονται από 650 έως 1.300). Η σφαγή αυτή έγινε με αφορμή την εκτέλεση 77 Γερμανών αιχμαλώτων, από αντάρτες του ΕΑΜ.

Όσο για τον τίτλο της ανάρτησης και ιδιαίτερα για τη λέξη Μνημόνιο, θα πρέπει να σημειώσουμε πως Μνημόνιο σύμφωνα με το λεξικό Τεγόπουλου – Φυτράκη, σημαίνει υπόμνημα, και υπόμνημα, πάντα σύμφωνα με το ίδιο λεξικό, είναι το «σημείωμα με το οποίο υπενθυμίζεται κάτι». Αυτή λοιπόν την έννοια έχει ο τίτλος Μνημόνιο: την έννοια της υπενθύμισης. Και βέβαια κάθε συσχετισμός με γεγονότα της επικαιρότητας, μόνο τυχαίος δεν είναι…

 

Ο Γιώργης Γιωργαντάς διηγείται τις αναμνήσεις του από τη σφαγή των Καλαβρύτων:

Τότε έδωσε το σύνθημα του θανάτου ο Πυράρχης στα πολυβόλα, που άρχισαν να μας γαζώνουν. Τον πρώτο που είδα να πέφτει από τις πρώτες ριπές, ήταν ο Αθανασιάδης, που θέλησε να διαμαρτυρηθεί. Εγώ με τις πρώτες ριπές έπεσα αμέσως κάτω και άλλοι έπεσαν πάνω μου, γι’ αυτό και δεν έπαθα τίποτα από τους πολυβολισμούς. (…) Κάποτε τα πολυβόλα σταμάτησαν και νομίσαμε ότι θα γλυτώναμε. Για κακή μας τύχη όμως άφησαν τα πολυβόλα οι στρατιώτες και πλησίασαν στο σωρό των πτωμάτων. Τραβούσαν ένα – ένα από το πόδι ή το χέρι και, αν ανάσαινε, του ‘διναν τη χαριστική. Ο Πανταζής που ήταν δίπλα μου με ρώτησε τι είναι αυτοί. Του εξήγησα, ότι πρόκειται για χαριστική βολή. Τότε απελπίσθηκε. Όταν μας πλησίασαν οι Γερμανοί στρατιώτες, αποχαιρετισθήκαμε για πάντα. Είπα στον Πανταζή να κρατήσει την ψυχραιμία του, μήπως και τους ξεγελάσουμε, κάνοντας το σκοτωμένο. Δυστυχώς, όταν τον έσυρε ένας Γερμαναράς, δεν μπόρεσε να κρατήσει το φριχτό του πόνο και βόγγηξε. Δεν άκουσα πάλι τη φωνή του. Μόνο μια ντουφεκιά, που τον αποτέλειωσε. Ο φαρμακοποιός Πανταζής ήταν πλέον νεκρός. Εγώ, όπως ήμουν κάτω από δυο πτώματα, έπεφτε το αίμα τους όλο στα μούτρα μου, και με τα χέρια μου άλειφα το πρόσωπό μου με αίμα, γιατί σκέφθηκα, πως μόνο, αν τους ξεγελάσω, κάνοντας τον πεθαμένο, μπορούσα να γλυτώσω. (…) Ο πρώτος, που μ’ έσυρε, πράγματι ξεγελάστηκε. Νόμισε πως ήμουνα σκοτωμένος και με φιλοδώρησε με μια κλωτσιά φεύγοντας. Κοντά από τον πρώτο ήλθε και δεύτερος στρατιώτης. (…) Τελικά δεν μπόρεσα να κρατήσω άλλο την αναπνοή μου και ανάσανα. Τότε με πυροβόλησε με το πιστόλι του στο λαιμό κι έφυγε αμέσως. Το αίμα άρχισε να τρέχει πολύ και να με πνίγει. Έβηξα λίγο και ανέπνευσα. Σε λίγο έχασα τις αισθήσεις μου από τη μεγάλη αιμορραγία. Στην αρχή δεν μπορούσα να κουνήσω τα χέρια μου. Μόνο το μυαλό μου λειτουργούσε. Στην πληγή μου κόλλησε χώμα κι έτσι σταμάτησε η αιμορραγία. Τότε άρχισα να επανέρχομαι στη ζωή και ένιωθα πως μπορούσα να κουνήσω τα χέρια μου και τα πό

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΛΔΙΡΗΣ “ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ” Εκδόσεις ΣΗΜΑΝΤΡΟ

 

Μαριγώ Φερφελή: Όταν βγήκα από το σχολειό, κράταγα στα χέρια τον Αλέξη μου, που ήταν τότε δέκα χρονώ. Τα τρία άλλα παιδιά μου τα χώρισαν με τους άνδρες. Ο Κίμωνας μάλιστα, που ήταν 13 χρονώ, την ώρα του χωρισμού έκλαιγε και ήθελε να πάει με τους άνδρες. Τον τράβηξα κοντά μου, αλλά μου ξέφυγε και μπήκε στην αίθουσα των ανδρών. (…)
Πήδαγα τα πτώματα, πάταγα κι απάνω, χωρίς να θυμάμαι ποιοι ήσαν, κι έφθασα κοντά του. Πλησίασα το παιδί μου και αφού είδα, πως δεν ήταν σοβαρά, το ρώτησα:
-Πού είναι, Αργύρη μου, ο Βασίλης μας;
-Νάτος, μάνα, μου λέει, και έδειξε δίπλα το αναίσθητο πτώμα του Βασίλη.
-Ο Κίμωνας πού είναι;
-Να και ο Κίμωνας. Κοντά του και το παιδάκι μου κουβαριασμένο.
-Τον άκουσα τον Κίμωνα, μάνα, να φωνάζει στους Γερμανούς, γιατί με σκοτώνετε εμένα. Είμαι μικρός, δεν έκανα τίποτα. Όταν σταμάτησε όμως η φωνή του, σταμάτησε και η ζωή του.

 

Για την εκτέλεση των 77 Γερμανών αιχμαλώτων από το ΕΑΜ πολλά έχουν γραφτεί. Αρκετοί ισχυρίζονται πως η εκτέλεση ήταν μια λανθασμένη ενέργεια γιατί ήταν βέβαιο πως οι Γερμανοί θα προχωρούσαν σε τερατώδη αντίποινα. Συστήθηκε και μία επιτροπή από προκρίτους του Αιγίου που προσπάθησε – χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα – να αλλάξει την απόφαση των ανταρτών. Μέλος της επιτροπής εκείνης ήταν ο πατήρ Κωνστάντιος που υπηρετούσε ως ιεροκήρυκας της Μητρόπολης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας:

Πατήρ Κωνστάντιος: Ο σκοπός της αποστολής μου, άγνωστον πώς, ήτο τοις πάσι γνωστός. Διάφοροι δε ανταρτικαί ομάδες καθ’ οδόν και συναγωνισταί του ΕΑΜ μας έλεγαν ότι θα ήτο μάταιος κόπος και ότι θα έπρεπε να προσέχωμεν μήπως κρατηθώμεν και ημείς αιχμάλωτοι. Τα ίδια ηκούσαμεν και εν Σκεπαστώ παρά των διαφόρων επισήμων και ανεπισήμων μέχρι της 10 π.μ. της Κυριακής οπότε εγίναμεν δεκτοί υπό του αρχηγού.
Η συζήτησις μετά τούτου υπήρξεν οργίλου χαρακτήρος, θυελλώδης και κυρίως μεταξύ εμού και αυτού μόνον, διότι τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής εφοβήθησαν, ο δε του Εργατικού Κέντρου, επήρε μάλλον το μέρος των ανταρτών.(…)
Εγώ έφθασα εις το σημείον να του είπω να προσέξουν, διότι θα τους πάρωμεν όλοι «με τις πέτρες», αν επιβληθώσιν αντίποινα, πράγμα όπερ εθεώρησαν προσβολήν και εγένετο επεισόδιον.
«Είναι απειλή και πρόσεξε», μου είπεν ένας εξ Αιγίου ιατρός εκ των αρχηγών του ΕΑΜ, που παρίστατο κατά την συζήτησιν.
«Δεν υπολογίζω την ζωήν μου, όπως σεις, που κρύπτεσθε υπό ψευδώνυμα και κάνετε τον παλληκαρά εν ασφαλεία εδώ ευρισκόμενοι», του απήντησα, «και αδιαφορείτε διά τους υπολοίπους».
(…)
Ενώ δηλαδή περίπου τριακόσιοι κάτοικοι των Καλαβρύτων (άνδρες και γυναίκες) με περιεστοίχισαν και ηρώτων περί του αποτελέσματος των ενεργειών της επιτροπής, κάποιος αντάρτης του εκεί τμήματος παρενέβη κι είπεν, ότι δεν θ’ απολυθούν κ.λ.π., οπότε κι εγώ αγανακτήσας τους είπα ότι «θα πάρουν τον κόσμο στο λαιμό τους», διότι αυτοί, όταν οι Γερμανοί κάνουν προς τα επάνω θα το σκάσουν, ως πάντοτε, και θα πληρώσουν οι αθώοι, απευθυνόμενος δε προς τους Καλαβρυτινούς τους είπα επί λέξει: «Εάν δεν απολυθούν οι αιχμάλωτοι, όταν μάθετε, ότι έρχονται οι Γερμανοί, να φύγετε, διότι θα σας εκτελέσουν, ή, εάν έλθουν αεροπλάνα, να κρυβήτε διότι θα σας βομβαρδίσουν…»

από το βιβλίο του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΛΔΙΡΗ “ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ” Εκδόσεις ΣΗΜΑΝΤΡΟ

 

Μερικά ακόμη ενδιαφέροντα αποσπάσματα από το βιβλίο του Δημήτρη Καλδίρη είναι τα παρακάτω:

ο αποχωρισμός

Κάθε μια οικογένεια, κάθε μια γειτονιά, που έμπαινε στη σιδερένια εξώπορτα του σχολειού, περνούσε στις αίθουσες, χωρισμένη πλέον. Σ’ άλλη αίθουσα οι άνδρες από 12 ως 80 χρονώ και σ’ άλλη τα γυναικόπαιδα.
Εκείνος ο χωρισμός ήτανε πραγματικός σπαραγμός.
Οι άνδρες φιλούσανε τα παιδιά τους, έριχναν στ’ απεγνωσμένα πρόσωπά τους μια τελευταία ματιά, σφούγγιζαν τα δάκρυά τους και προχωρούσαν. Κείνη η στιγμή ήτανε ανεπανάληπτη, μοναδική.
Ήτανε αιώνιος χωρισμός.
Χωρίζονταν αιώνια ανδρόγυνα, οικογένειες, αδελφοί, φίλοι, συγγενείς.

Το πλιάτσικο

Το ρολόι της εκκλησίας χτύπησε 12 το μεσημέρι όταν ξαναγύρισαν οι Διευθυντές των Τραπεζών και ο ταμίας. Όλοι τους ήτανε κίτρινοι και κατσουφιασμένοι. Τους πλησιάζουν οι άλλοι ανάστατοι και ρωτούν να μάθουν τι γίνεται στην πόλη.
«Γερμανοί αξιωματικοί, είπανε, αφού μας διέταξαν κι ανοίξαμε τα χρηματοκιβώτια, σούφρωσαν ό,τι υπήρχε μέσα. Λήστεψαν και μας τους ίδιους. Μας έψαξαν και μας πήραν τα ρολόγια, δακτυλίδια, τις βέρες μας και ό,τι άλλο πολύτιμο αντικείμενο είχαμε».
Όταν άκουσαν αυτά τα λόγια οι άλλοι μούδιασαν. Σκέψεις εφιαλτικές περάσανε από το μυαλό τους.

Λιλή Μαρλέν

Οι Γερμανοί πλησιάζουν κι αρχίζουν τις χαριστικές. Όσοι δεν κορέσθηκαν από το αίμα, δείχνουν όλη τη σαδιστική τους λαιμαργία.
Όσους ανάσαιναν, τους σέρνουν και τους πυροβολούν με τα πιστόλια και τα ατομικά τους όπλα. Σε πολλούς σχίζουν τα κεφάλια με τα τσεκούρια. Εκεί φάνηκε όλη η αγριότητά τους και η βρωμιά της ψυχής τους.
Όταν χόρτασαν από αίμα, μαζεύονταν απο τη φαλακρή ράχη του Τσιλίρα τ’ αλώνια και του Καπή μπροστά στο σωρό των νεκρών. Τα μυδράλια σκύψανε τις μουσούδες τους στο χώμα, ο ουρανός καθάρισε από το θανατερό κρότο τους. Το Καλαβρυτινό κορμί ήταν κατάκοιτο και τρύπιο από τις πληγές.
Έμειναν λίγο ακόμα οι Γερμανοί μπροστά στους νεκρούς ανασαίνοντας τη μυρουδιά του αίματος. Μπαίνουν ύστερα όλοι στη γραμμή και, χαρούμενοι για τη «νίκη» τους, προχωρούν πίσω από το νεκροταφείο προς το σταθμό, τραγουδώντας τη «Λιλή Μαρλέν»…

Ο δρόμος μέχρι το Νεκροταφείο ήταν κατακόκκινος

Με τι κουράγιο ν’ αρχίσουν το θάψιμο των νεκρών οι άμοιρες και ανήμπορες γυναίκες; Πώς να τους μεταφέρουν στο Νεκροταφείο; Με τι να σκάψουν να τους χώσουν; Σε τούτη τη δύσκολη ώρα ο Θεός έστειλε κουράγιο και δύναμη σ’ όλες.
Κάθε μια, αφού αναγνώρισε τον δικό της, τον τραβούσε πιο πέρα και παρακαλούσε, ζητούσε βοήθεια.
Οι γέροι που γλύτωσαν έβαζαν πάνω σε μια ξύλινη σκάλα τα πτώματα και τα σώριαζαν στο Νεκροταφείο. Οι γυναίκες που ‘χαν ένα νεκρό, τον δίπλωναν σε μια κουβέρτα και τον έσερναν. Η μια βοηθούσε την άλλη στο θάψιμο των ηρώων.
Ο δρόμος από τον τόπο της εκτέλεσης μέχρι το Νεκροταφείο ήταν κατακόκκινος από το αίμα.

Τι επακολούθησε

Τι θα ‘τρωγαν τώρα τα γυναικόπαιδα; Με τι θα άλλαζαν τα ματωμένα ρούχα τους; Τι θα ‘καναν τους τραυματίες, που δεν είχαν τα μέσα να τους περιποιηθούν; Πού θα ‘μεναν τα μικρά παιδιά στην περίοδο του χειμώνα; Το θαύμα, όμως, βρίσκεται πάντα πολύ κοντά στην απελπισία.
Από τα γύρω χωριά, μόλις κόπασε η θύελλα, έφθασαν οι εθελοντές της αγάπης και πρόσφεραν τις πρώτες τους βοήθειες.
Από την Κέρτεζη, το Σκεπαστό, από τα Βραχνέικα ακόμη έφθασαν χωρικοί με ψωμί, γάλα, σταφίδα, τυρί και ό,τι άλλο βρέθηκε στο σπιτικό τους, για να προλάβουν τα σκελετωμένα ορφανά από τον βέβαιο θάνατο. Η προσφορά μιας κουβέρτας, μιας χωριάτικης βελέντζας, μιας κουρελούς στις χήρες και στα ορφανά, που έτρεμαν φοβισμένα σαν παρασυρμένα από τον αέρα φύλλα, ήταν μια σωτήρια χειρονομία.
Οι ίδιοι οι χωρικοί βοηθούσαν τη νύχτα -γιατί φοβόντουσαν τη μέρα, μήπως ξανάρθουν οι βάρβαροι- για την καλή ταφή των νεκρών. Έμπαιναν τα βράδια στην ερειπωμένη πόλη και το πρωί έφευγαν.
Τα λίγα σπίτια, που τυλίχθηκαν στους καπνούς και γλύτωσαν τη φωτιά, ήσαν γεμάτα από γυναικόπαιδα.
Όσες οικογένεις δεν είχαν «πού την κεφαλήν κλίναι», χώθηκαν στους αχυρώνες, στα κοτέτσια, κάτω από μερικούς τσίγκους, που έστησαν πρόχειρα, και πολεμούσαν με την πείνα, το κρύο, τις ψείρες, τον ψυχρό θάνατο, με τον ίδιο τέλος εαυτό τους.

από το βιβλίο του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΛΔΙΡΗ “ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ” Εκδόσεις ΣΗΜΑΝΤΡΟ

 

Ίσως ο καλύτερος επίλογος για τη σημερινή ανάρτηση είναι το παρακάτω απόσπασμα από ένα κείμενο του Γιώργου Ιωάννου που αναφέρεται σε μια επίσκεψή του στα Καλάβρυτα είκοσι χρόνια μετά τη σφαγή:

Ίσως θα ‘ταν καλύτερα να μην είχα πατήσει ποτέ μου σε κείνο τον τόπο της ομαδικής εκτελέσεως. Κι άλλες φορές έτυχε βέβαια να επισκεφθώ τόπους μαρτυρίου ή ομαδικής ταφής· η γη της πατρίδας μας είναι παραγεμισμένη με κόκαλα παλικαριών. Μα ποτέ μου δεν ταράχτηκα και δεν έκλαψα τόσο, όσο αυτή τη φορά. Αυτό ασφαλώς έγινε, γιατί την ώρα που βρέθηκα εκεί, μια γυναίκα κι ένας άντρας, αδέλφια, άνοιγαν τον τάφο του μικρότερου αδελφού τους, που είχε εκτελεστεί πριν από είκοσι χρόνια. (…)
Τότε που πρωτοζύγωσα, το σκάψιμο με την αξίνα είχε προχωρήσει. Εξάλλου δεν τον είχαν θαμμένο καθόλου βαθιά. Μάλλον γυναίκες θα είχαν φροντίσει για την ταφή του. Σε λίγο, ένα ένα, άρχισαν να ξεφυτρώνουν τα κόκαλα. Ήταν κατακίτρινα, με λίγο καστανό χώμα κολλημένο πάνω τους. Η γυναίκα μ’ ένα τσεμπέρι στο κεφάλι, σχεδόν γονατιστή, αφού τα ξέπλυνε λίγο με κόκκινο κρασί, τ’ αράδιαζε ευλαβικά μέσα σε μια κάσα χαρτονένια, απ’ αυτές της αμερικάνικης βοήθειας. Σε όλα αυτά δεν υπήρχε τίποτα το αηδιαστικό ή το τρομαχτικό. Άλλωστε το παιδάκι ήταν δεκάξι χρονώ όταν μαρτύρησε. Και πιστεύω, χωρίς αμφιβολία, πως θα είχε αγιάσει. Στο χώμα δίπλα ήταν μπηγμένο ένα κερί και στο θυμιατό σιγόκαιγε θυμίαμα. Ευωδίαζε όλος ο τόπος. Λέξη δεν έλεγαν, ούτε ακουγόταν κλάμα. Καταλάβαινα όμως πως τα μάτια τους τρέχαν, γι’ αυτό έσκυψα το κεφάλι μου προς το χορτάρι και δεν προσπαθούσα, ούτε τολμούσα να τους κοιτάξω. Πολύ ήταν και που με άφηναν κοντά τους μια τέτοια ώρα.
Μονάχα όταν βρέθηκε το κρανίο, άκουσα τον αδελφό να λέει βραχνά: η χαριστική βολή. Ήταν μια μικρή τρύπα λίγο πιο πάνω απ’ το μέτωπο. Είχα γίνει ένα με το χώμα, έτσι ένιωθα. Τώρα σκέφτομαι πως έπρεπε να προσκυνήσω, αν και είμαι τόσο ανάξιος. Κοίταζα συνεχώς ένα βραχάκι κοντά μου και τις λειχήνες του. Αυτό σίγουρα θα ήταν και τότε εδώ, και το παιδί θα το είδε. Ίσως και να το ζήλεψε.

απόσπασμα από το πεζογράφημα του Γιώργου Ιωάννου «13-12-43»
από τη συλλογή «ΓΙΑ ΕΝΑ ΦΙΛΟΤΙΜΟ»
από τα «ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ» Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΕΔΒ 1983

η άπειρη δύναμη της Συνείδησης

Η σημερινή ανάρτηση είναι αφιερωμένη στον Ανδρέα Λασκαράτο, έναν άνθρωπο που, όλη του τη ζωή, αγωνίστηκε για την Αλήθεια καυτηριάζοντας δογματικές αλήθειες της εποχής του.

Ανδρέας Λασκαράτος (1811-1901)

 

Μωροί, υπέρμαχοι της στασιμότητος, φονεύσετε αν θέλετε τον καινοτόμον. Αλλά να ξεύρετε ότι ο φόνος του καινοτόμου είναι η εγκαινίαση των αρχών του. Πειστική διά σας απόδειξη ο φόνος του καινοτόμου Ιησού.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ “ΙΔΟΥ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ”

 

Ο Δημήτρης Ψαθάς γράφει για τον αφορισμό του Ανδρέα Λασκαράτου:

Η 2 Μαρτίου 1856 –μέρα του πρώτου αφορισμού του- είναι μια ημερομηνία εφιαλτική για τον Λασκαράτο. Απ’ το πρωί χτυπάνε νεκρικά οι καμπάνες όλων των εκκλησιών του νησιού. Κατά το μεσημέρι ο δεσπότης Σπυρίδων ο Κοντομίχαλος διαβάζει τον αφορισμό για το «βδέλυγμα της ερημώσεως» μέσα στην καθιερωμένη θρησκευτική παράταξη και πομπή, με τα μαύρα πισωμένα κεριά και μαύρα άμφια των παπάδων.
Η εντύπωση είναι τρομακτική. Ο θρησκόληπτος κι αμόρφωτος λαός είναι αγριεμένος σε τέτοιο σημείο εναντίον του «αφορεσμένου» ώστε κινδυνεύει κι η ίδια η ζωή του. Ήδη ένας απ’ τους «παπαδανθρώπους» τον έχει φτύσει μέσα στην αγορά. Η Αστυνομία του συνιστά να κλειστεί στο σπίτι του, τουλάχιστον σαράντα μέρες, ώσπου να κατευναστούν τα πνεύματα. Αλλά κι έτσι προφυλαγμένος κινδυνεύει να πεθάνει της πείνας μαζί με ολόκληρη την οικογένειά του γιατί κανένας δεν του δίνει τρόφιμα, ούτε ψωμί.
Μετά δυο εβδομάδες η Αστυνομία του συνιστά να εγκαταλείψει την Κεφαλλονιά για να γλυτώσει τη ζωή του. Φεύγει κρυφά κι αποβιβάζεται στη Ζάκυνθο, όπου όμως τον αναγνωρίζουν δυο βαστάζοι συμπατριώτες του και τον φτύνουν. Κι ενώ μισοπεθαμένος εγκαθίσταται σ’ ένα σπίτι φιλικό του, ο δεσπότης Ζακύνθου του διαβάζει δεύτερον αφορισμό. Ωστόσο είναι τόσο το μεγαλείο του ανθρώπου αυτού ώστε… «σε τούτη την περίσταση, -όπως γράφει στην περίφημη απόκρισή του στον Αφορισμό- εγνώρισα διά πείρας εκείνο που είχα ακουστά ως τότες… εγνώρισα την φύση τη Θεϊκή της Συνείδησης και την άπειρη δύναμή της… Η συνείδησή μου με σήκωνε ψηλά και ψηλάθε μου έδειχνε έναν άνθρωπο ασχημισμένον από τους άλλους ανθρώπους, επειδή έλαβε την γενναιότητα να τους ειπή την ΑΛΗΘΕΙΑ».

απόσπασμα από άρθρο του ΔΗΜΗΤΡΗ ΨΑΘΑ στο περιοδικό
ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, τ. 821, 15/9/1961
πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, 4/9/1961

 

Η φύση, πλάθουσα τον άνθρωπον, φαίνεται να έδειξε όλη της φειδωλία σε τούτο το μέρος, εις τη συνείδηση!

Τίποτα φρονιμώτερο από το να θέλης να ζήσης. Μα θέλε να ζήσης με αξιοπρέπεια.

Ενώ εις τον άνθρωπον εδόθη η ύψωσή του έως εις τα υπερφυή όντα, του αφέθη και η καταβίβασή του έως εις τα κτήνη και συχνά και παρακάτου ακόμη.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ “ΙΔΟΥ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ”

 

Ο Χριστιανισμός σε μας τοποθετείται ανάμεσα στα πράγματα πολυτελείας. Δεν τον χρησιμοποιούμε παρά για κομπασμό και για να κάνουμε επίδειξη, όχι όμως για την καθημερινή χρήση στις σχέσεις μας με τους ανθρώπους.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ

 

Οι χριστιανοί σήμερα έχουν στην πουσνάρα (=σακούλα) τους τριώ λογιώνε θρησκείες:
Μία που τήνε λένε και δεν τήνε κάνουνε.
Μία που τήνε κάνουνε και δεν τήνε λένε.
Και μία που, και τήνε λένε, και τήνε κάνουνε.
Η πρώτη είναι η θρησκεία του Χριστού, η δεύτερη του Διαόλου, η τρίτη τση Κοιλιάς.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ “ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ”
από το ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

 

Ύψωσε την ψυχή σου και την φαντασίαν σου εις τα απειράριθμα ηλιακά συστήματα του απείρου Παντός. Ιδές εις αυτά όλα ενωμένα ένα μόριον της Μεγαλειότητος του Θεού, και στοχάσου ενταυτώ ότι τα χριστιανικά μπαίγνια πιστεύουνε, πως τον θεόν εκείνον τόνε γνοιάζει τι μαγερεύουμε και τι τρώμε, διά να μας ανταμοίψη ή να μας παιδέψη!… Οποία μπαιγνιοσύνη…

“ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ”
από το http://1hellinas.pblogs.gr/2007/12/andreas-laskaratos.html

  

“Συμβουλές προς νέο πρωθυπουργό”

Στις 18 Ιουνίου 1892 ο Ανδρέας Λασκαράτος δημοσίευσε επιστολή προς τον Χαρίλαο Τρικούπη, που μόλις είχε κερδίσει θριαμβευτικά τις εκλογές, γράφοντας μεταξύ άλλων:

Καλεσμένος όθεν ως τοιούτος σήμερον να κυβερνήσης το Έθνος σου, δεν σου πρέπει κόμμα. Το κόμμα ήθελε σε καταβιβάσει. Δεν σου πρέπουν ρουσφέτια. Τα ρουσφέτια ήθελε σε αμαυρώσουν.
Γνωρίζω καλά ότι κυβερνάς Ρωμηούς, οι οποίοι βάνουν όρο της υποστηρίξεώς των τα ρουσφέτια. Αλλά οι αδιαφορούντες άφινε να σε ρίχνουνε. Κάθε σου πτώση θέλ’ είναι πρόδρομος μεγαλειτέρας ανυψώσεώς σου, και κάθε πτώση και ανύψωσή σου θέλ’ είναι μάθημα διά το ανήλικον Έθνος μας. (…)

Οι Ρωμηοί δεν είναι όλοι διεφθαρμένοι. Είναι μεταξύ τους και έντιμες εξαιρέσεις. Συ δε τώρα -πλέον με πείραν αρκετήν των συνεθνήτων σου- μπορείς εύκολα να εκλέξης όχι πλέον μεταξύ του πρώην κόμματος, αλλά μεταξύ των πολιτευομένων συνεθνήτων σου τους ικανώτερους και τιμιώτερους, οι οποίοι θεμένοι στην κυβερνητικήν σου μηχανήν, ήθελ’ είναι ζωοδότειρο δρόσισμα στη μαραμένη και ταπεινωμένην Ελλάδα.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ εφημερίδα ΑΣΤΥ, 18/6/1892
(από την ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ του ΣΠ. Β. ΜΑΡΚΕΖΙΝΗ – Εκδόσεις ΠΑΠΥΡΟΣ) 

 

Το πολιτικό μεθύσι μ’ έζησε και θα με ζήσει
μ’ ενθουσιάζει, με τραβάει και ζιζάνια μου φυσάει,
κι είναι μέθη αγαπητή που μου ευφραίνει την ψυχή.
Θέλω επιρροή στον Τόπο. Τήνε θέλω μ’ ό,τι τρόπο.
Να μπορώ να μεταθέτω δικαστάς, και να διαθέτω
θέσες στους ευνοϊκούς μου, και να διώχνω τους εχθρούς μου.
Θέλω να ‘χω κι εξουσία, πέτε τήνε και μανία,
μα γι’ αυτήνε ξεψυχώ θέλω να κυριαρχώ.
Τι τη θέλω τη ζωή αν δεν έχω επιρροή;
Τι την θέλω την Πατρίδα, χωρίς εξουσίας ελπίδα;
Να με δει εξουσιαστή η Πατρίδα, και ας χαθεί.
Λυτρωτή της να με κράξει, και, στο Διάολο, ας βουλιάξει.
Εμέ η δόξα μου να ζήσει, και το Έθνος ας ψοφήσει.

Τση εξουσίας το μεθύσι ως κ’ εκειό το θέλει η φύση
κι αν η φύση μας το θέλει, σαν το θέλω, τι σας μέλλει
ηθικοδιδάσκαλοί μας; Μήπως οι αντιπρόσωποί μας
ή όσοι άλλοι κυριαρχούνε άλλο μέτρο αυτοί βαστούνε;
Όλοι παν τον ίδιο δρόμο, με τον εδικό μου νόμο,
και σκουντρούνε τον πλησίον τους όλοι, για το μεγαλείον τους.

Ω θρησκεία σεβαστή, έλα βόηθα μου κι εσύ,
ν’ ανεβώ στην Εξουσία. Έλα, έλα, βόηθησέ με
και στον όχλο σύστησέ με δωσ’ μου βάιο ναν το βάλω
κια μ’ εκείνο να προβάλω χριστιανός λειτουργημένος
κι έτσι να ‘μαι ψηφισμένος, εις την πρώτη εκλογή,
για οποιαδήποτε Αρχή. Γιατί εγώ σε προσκυνώ,
και με ζήλο σε ακλουθώ για την μόνη επιθυμία
ν’ αξιωθώ την Εξουσία.

Τσ’ εξουσίας το μεθύσι, ως κ’ εκειό το θέλει η φύση.
Είναι η φύση που το θέλει κι ό,τι πείτε δε με μέλλει.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ “ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΜΕΘΥΣΙ”

(από το gerontakos.blogspot.com)

.

 

Αν ο Χριστός οργίσθηκε τόσο επειδή οι Εβραίοι εμπήκανε στο ναό να πουλήσουν πιτσούνια, πόσο δεν ήθελε οργισθή τώρα να βλέπη τους Χριστιανούς να χτιούνε Ναούς για να πουλούνε θρησκεία!

Κυρίως, σε δύο περίστασες οι χριστιανοί κάνουν επίδειξη Χριστιανικής θρησκείας, 1ον όταν κανείς τούς αδικήσει και θέλουνε να δείξουνε το τρομερόν της αδικίας οπού τους εγίνηκε· 2ον όταν ετοιμάζονται ν’ αδικήσουν κανένανε και έχουνε χρεία να υποκριθούνε χρηστότητα, για ν’ απατήσουνε το υποκείμενο που σχεδιάζουνε ν’ αδικήσουνε.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ «ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑΣ»
από το ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

 

Οι φαντασίες μπαίνουν εύκολα στα κούφια κρανία· στην είσοδο δεν είναι νους θυρωρός· και μέσα βρίσκουν ευρυχωρία.  

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ
από το ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

 

Φιλελεύθερος είναι βέβαια εκείνος που αυθορμήτως ζητεί να δώσει ελευθερίες. Εκείνος οπού ζητεί να λάβει ελευθερίες, ημπορεί να είναι, αλλά μπορεί και να μην είναι φιλελεύθερος.

Η αλήθεια μέσα στο στήθος εκείνου που δεν τολμάει ναν την ειπεί είναι σαν τα χρήματα μέσα στο σεντούκι εκείνου που δεν τολμάει ναν τα ξοδεύει. Αλήθεια και χρήματα, δεν ωφελούν παρά όταν διαδίδονται, εξοδεύονται.

Εκείνος οπού δεν θυσιάζει την υπόληψή του στη συνείδησή του, δεν ημπορεί να ’πωθεί τίμιος άνθρωπος. Η υπόληψη όταν είναι προσπαθισμένη, είναι αξιοκαταφρόνητη. Η υπόληψη πρέπει να έρχεται μόνη της και αγύρευτη· και πρέπει να είναι το αποτέλεσμα της αξίας· όχι ο σκοπός του ανθρώπου.

Δεν είναι αμφιβολία. Ο Θεός έκαμε όλα τα καλά· ο Διάολος έκαμε όλα τα κακά. Ο Θεός έκαμε τις ευκολίες· ο Διάολος έκαμε τες δυσκολίες. Ο Θεός έκαμε τα φαγητά· ο Διάολος έκαμε τες νηστείες. Ο Θεός έδειξε τον γάμον· ο Διάολος έβαλε τα ’μπόδια στον γάμον. Ο Θεός έδωσε το Ορθό Λογικό· ο Διάολος έμπηξε τες πρόληψες. Ο Θεός είπε, «αυξάνεσθε και πληθύνεσθε»· ο Διάολος είπε, «γενόσθενε καλόγηροι και κλειόσθενε». Ο Θεός έκαμε την Παράδεισο· ο Διάολος έκαμε την Κόλαση. Ο Θεός έκαμε την Εκκλησία· ο Διάολος έκαμε τους Παπάδες.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ «ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ»
από το ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τον Α. Λασκαράτο:

Για τον αφορισμό του Α. Λασκαράτου

Ο φιλόσοφος, ο μεγάλος φιλόνικος, ο μαχητής

Αποσπάσματα από το έργο του και πληροφορίες για τη ζωή του