Ευμένης IV

Η κρίσιμη μάχη πραγματοποιήθηκε το 316 π.Χ., στη Γαβιηνή που βρισκόταν πέρα από τον Τίγρη κάπου στο σημερινό Ιράν!

Ας δούμε τους αριθμούς των δυνάμεων. Έχουν ενδιαφέρον.
Ευμένης: 36.700 πεζοί (μεταξύ των οποίων και 3.000 αργυράσπιδες), 6.000 ιππείς, 114 ελέφαντες.
Αντίγονος: 27.000 πεζοί, 9.000 ιππείς, 65 ελέφαντες.

Απροσδόκητη η μάχη, ως προς την έκβασή της. Ο Αντίγονος, ενώ είχε βαρύτατες απώλειες (5.000 νεκρούς, έναντι μόλις 300 από τη μεριά του Ευμένη) είχε τη φαεινή ιδέα να στείλει τους ιππείς του εναντίον του αντίπαλου στρατοπέδου. Οι ιππείς του Αντίγονου κυρίευσαν τις αποσκευές και αιχμαλώτισαν τους δούλους και τις γυναίκες των στρατιωτών του Ευμένη.

Ο Ευμένης ήταν πρόθυμος να δώσει νέα μάχη με σκοπό την επανάκτηση των αποσκευών, όμως οι σύμμαχοί του σατράπες επέμεναν να υποχωρήσουν στις άνω σατραπείες. Το χειρότερο όμως ήταν πως οι Μακεδόνες, ανησυχώντας για την τύχη των οικείων τους και των αποσκευών τους, ήρθαν σε μυστική συνεννόηση με τον Αντίγονο και τελικά αυτομόλησαν, παραδίδοντας μάλιστα τον ίδιο τον Ευμένη δέσμιο στον Αντίγονο. Ανάμεσα στους πρωτεργάτες της ανταρσίας ήταν και αρκετοί από τους αργυράσπιδες που δεν άντεχαν οι γυναίκες τους να βρίσκονται στα χέρια του Αντίγονου, όπως επίσης και τα λάφυρα από τις πολύχρονες εκστρατείες τους.

Μακεδονικός τάφος από τον θολωτό τύμβο της Πέλλας

Γιατί οι αρχαίοι Μακεδόνες κατασκεύαζαν ολόκληρα παλάτια για τους νεκρούς κι ύστερα τα έθαβαν στη γη; Ιδού ένα πραγματικό «μυστήριο», που αναδεικνύουν, ανάμεσα στ’ άλλα, οι ανασκαφές στον τύμβο Καστά της Αμφίπολης. Όχι μόνο εκεί, αλλά και γενικότερα σε όλα τα ανάλογα μνημεία, τα οποία οι αρχαιολόγοι χαρακτηρίζουν ως «μακεδονικούς τάφους» (μέσα 4ου – 2ου π.Χ. αιώνα).
Ακατανόητη, αν όχι παράλογη, για τους συγχρόνους φαντάζει αυτή η ταφική πρακτική. Ορθώνονται πολυτελή οικοδομήματα, διακοσμούνται περίτεχνα, τοποθετούνται πολύτιμοι αμφορείς και αγγεία, έπιπλα, πλουμιστές χρυσοκέντητες φορεσιές, κοσμήματα από χρυσάφι, ασήμι, ελεφαντόδοντο, αντικείμενα που σχετίζονται με τον νεκρό κι όλα αυτά, έτσι ώστε να μην τα ξαναδεί μάτι ανθρώπου. Καταπλακώνονται με σωρούς από χώματα!
από άρθρο της εφημερίδας ΕΘΝΟΣ,

Ο Αντίγονος έσπευσε να θανατώσει τον αρχηγό των αργυράσπιδων, τον Αντιγένη, όπως και τον Εύδαμο και άλλους αρχηγούς. Ωστόσο δίσταζε να εκτελέσει τον Ευμένη. Από τη μια ήθελε να τον κρατήσει στο πλευρό του ως «στρατηγόν αγαθόν», από την άλλη δεν του είχε εμπιστοσύνη «διά την Ολυμπιάδα και τους βασιλείς φιλίαν». Για τη σωτηρία του Ευμένη συνηγόρησε θερμά ο γιος του Αντίγονου, ο Δημήτριος. Τελικά ο Αντίγονος αποφάσισε να θανατωθεί ο Ευμένης. Σε ανάμνηση της παλαιάς τους φιλίας φρόντισε να καεί ο νεκρός και να σταλούν τα οστά και η τέφρα του στους συγγενείς του.

Άσχημο -και άδοξο- ήταν το τέλος των αργυράσπιδων. Παρ’ όλο που του είχαν παραδώσει τον Ευμένη, ο Αντίγονος δεν τους εμπιστευόταν, ίσως γιατί φοβόταν την απειθαρχία τους. Γι’ αυτό τους έστειλε όλους στον Σιβύρτιο που διοικούσε μια σατραπεία στα βάθη της Περσίας με κρυφή εντολή να τους εξολοθρεύσει σιγά σιγά ώστε κανείς τους να μη γυρίσει πίσω στη Μακεδονία. Δε γνωρίζουμε αν τηρήθηκε αυτή η εντολή.

ΕΥΜΕΝΟΥΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ:
Ήταν ο μόνος από τους διαδόχους που δεν είχε μακεδονική καταγωγή. Να ιδρύσει δικό του κράτος, όπως επιδίωκαν οι περισσότεροι από τους διαδόχους, κατάλαβε ότι ήταν αδύνατο, γιατί είχε να αντιμετωπίσει τον φθόνο των άλλων και την προκατάληψη του μακεδονικού στρατού εξαιτίας της καταγωγής του. Γι’ αυτό τάχθηκε με το μέρος της βασιλικής οικογένειας και έγινε ένας από τους κύριους υποστηριχτές της ενότητας του κράτους. Παρά τις στρατιωτικές του επιτυχίες, την αφοσίωσή του προς τον Μ. Αλέξανδρο, τη συναδελφική του συμπεριφορά προς τους στρατιώτες του και τους αξιωματικούς του, στο τέλος προδόθηκε και βρήκε τον θάνατο ως αιχμάλωτος του Αντίγονου.
από την ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ

ΠΗΓΕΣ

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ: ΕΥΜΕΝΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ

DROYSEN: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΔΟΧΩΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ: ΕΥΜΕΝΗΣ

Ο θρόνος στον τάφο της μητέρας του Φιλίππου Β΄

Αρχικά στη Μακεδονία η πρακτική της καύσης των νεκρών ίσχυε μόνο για τους ηγεμόνες. Στα χρόνια του Φιλίππου και του Αλέξανδρου γενικεύτηκε για να φτάσουμε στην εποχή των διαδόχων να είναι κανόνας. Όπως οι ήρωες του Ομήρου, οι Μακεδόνες αριστοκράτες καίγονται μαζί με πλούσιες προσφορές:  περίτεχνες πανοπλίες, χάλκινα και πήλινα αγγεία, αμφορείς γεμάτοι λάδι και κρασί, φορεσιές και άλλα πολλά, ενώ στις ταφικές πυρές τους θυσιάζονται ζώα, ακόμη και άλογα. Τα υπολείμματα της ταφικής πυράς ρίχνονται επάνω στον τάφο. Τάφος και πυρά σκεπάζονται, όπως στην Ιλιάδα, με τύμβο, που το μέγεθός του κυμαίνεται ανάλογα με την ισχύ του νεκρού…».
Στο μακεδονικό βασίλειο υπάρχει ένα ταφικό «καθεστώς» για τους βασιλικούς νεκρούς, που παραπέμπει ευθέως σε ομηρικές περιγραφές, θολωτούς μυκηναϊκούς τάφους κ.λπ. Σε περιόδους, μάλιστα, όπου απουσιάζει κάποια ανάλογη «συνέχεια» σε άλλες πόλεις-κράτη της νότιας Ελλάδας. Η θρησκευτικότητα, η αρχαϊκή παράδοση, η επίδειξη δύναμης και πλούτου στα χρόνια άνθησης της Μακεδονίας από τον 4ο π.Χ. αιώνα «γέννησαν» τους μακεδονικούς τάφους. Τα επιβλητικά μνημεία ακολούθησαν την τύχη του μακεδονικού βασιλείου. Εξαφανίστηκαν μαζί του στα μέσα του 2ου π.Χ. αιώνα.

 από άρθρο της εφημερίδας ΕΘΝΟΣ, στο οποίο φιλοξενούνται απόψεις των αρχαιολόγων Α. Κοτταρίδη και Χ. Σαατσόγλου Παλιαδέλη.

Η λεγόμενη «Μαντόνα» (ή Δέσποινα) των Αιγών που βρέθηκε στις ανασκαφές στο νεκροταφείο των Αιγών.
http://www.enet.gr

 

Ευμένης ΙΙΙ

Κι ενώ το άστρο του Ευμένη έδυε σιγά σιγά, το 319 πέθανε ο Αντίπατρος και τη θέση του ως «επιμελητής των βασιλέων» πήρε ο Πολυπέρχων.

Ο Πολυπέρχων (ή Πολυσπέρχων) δεν είχε ούτε την οικονομική ούτε τη στρατιωτική δύναμη του Αντίγονου, ωστόσο με τη νέα του ιδιότητα ως «επιμελητής των βασιλέων» είχε πλέον αυξημένο κύρος. Με το που ανέλαβε τη θέση του κήρυξε την αποκατάσταση της δημοκρατίας σε όλες τις ελληνικές πόλεις (μια αμφιλεγόμενη απόφαση που θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε αργότερα), κάλεσε πίσω στη Μακεδονία την Ολυμπιάδα, που είχε αυτοεξοριστεί στην Ήπειρο λόγω του μίσους της προς τον Αντίπατρο, ενώ για τον Ευμένη πήρε μια σειρά ευνοϊκών αποφάσεων: του επέστρεψε τη σατραπεία του, τον όρισε αρχιστράτηγο της Ασίας και τέλος του χορήγησε 500 τάλαντα από τον βασιλικό θησαυρό, θέτοντας παράλληλα τους αργυράσπιδες υπό τις διαταγές του. Οι αργυράσπιδες βρίσκονταν στην Κιλικία μεταφέροντας τους βασιλικούς θησαυρούς από τα Σούσα στη Μακεδονία.

Κάτι σημαντικό όμως ξέχασε -ή δεν μπορούσε- να κάνει ο Πολυπέρχων. Να ακυρώσει τη θανατική καταδίκη που είχε αποφασίσει ο στρατός των Μακεδόνων για τον Ευμένη μετά τον θάνατο του Περδίκκα. Έτσι οι αργυράσπιδες τέθηκαν βέβαια στις διαταγές του αλλά η καχυποψία των βετεράνων στρατιωτών παρέμενε.

Οι αργυράσπιδες ήταν επίλεκτο σώμα πεζικού που σύστησε ο Μέγας Αλέξανδρος και αποτελείτο από ιδιαίτερα ικανούς στρατιώτες. Βέβαια, οι περισσότεροι ήταν πλέον περασμένης ηλικίας, απείθαρχοι και ταραχοποιοί, αλλά ως πολεμιστές ήταν εμπειροπόλεμοι και ακαταμάχητοι. 

Οι αργυράσπιδες βρίσκονταν στην Κιλικία με αρχηγούς τον Αντιγένη και τον Τεύταμο. Μαζί τους είχαν τον βασιλικό θησαυρό, που τον είχαν αποθηκευμένο σ’ ένα φρούριο στα Κύινδα.

Σύμφωνα με τη διαταγή του Πολυπέρχοντα οι αργυράσπιδες θα έπρεπε να παραδώσουν στον Ευμένη 500 τάλαντα αλλά και όσα περισσότερα χρειαζόταν μια και ήταν πλέον «στρατηγός αυτοκράτωρ» της Ασίας. Θα έπρεπε ακόμη να ορκιστούν πίστη στον Ευμένη και να τεθούν υπό τις διαταγές του.

Ο Ευμένης έφτασε στην Κιλικία το 318 π.Χ. Οι αργυράσπιδες τον δέχτηκαν με σεβασμό και φιλοφρονήσεις. Όμως ο Ευμένης, παρά τις διαβεβαιώσεις που του έδιναν όλοι, καταλάβαινε πως οι βετεράνοι αργυράσπιδες τον έβλεπαν με καχυποψία. Πρώτα πρώτα ήταν προσβλητικό να τους διατάζει ένας μη Μακεδόνας και ειδικά ένας άνθρωπος που και οι ίδιοι πριν από λίγο καιρό μαζί με άλλους Μακεδόνες είχαν καταδικάσει σε θάνατο.

Ο αρχηγός των αργυράσπιδων, Αντιγένης, ήταν ένας εκ των τριών δολοφόνων του Περδίκκα, μετά την αποτυχημένη εκστρατεία του τελευταίου στην Αίγυπτο.

Έβαλε λοιπόν ο Ευμένης όλες του τις δυνάμεις να υπερκεράσει αυτή την καχυποψία. Φώναξε τους αργυράσπιδες σε συνέλευση και τους είπε πως δε χρειαζόταν τα 500 τάλαντα. Τι να τα κάνει. Προτιμάει να τα φυλάξει για τη βασιλική οικογένεια. Όσο για τον τίτλο του στρατηγού αυτοκράτορα, ποτέ δεν τον γύρεψε, ίσα ίσα που δε θα ήθελε να αναλάβει μια τόσο μεγάλη ευθύνη αφού δεν ήταν Μακεδόνας. Τους τόνισε ακόμα πως ένιωθε κουρασμένος από τις πολλές μάχες και πως τη θέση τη δέχτηκε για να μπορέσει να βρεθεί και πάλι δίπλα στους παλιούς του συντρόφους. Στο τέλος πρότεινε να στήσουν σε μια σκηνή τον θρόνο του Αλέξανδρου και εκεί να παίρνουν συλλογικά τις αποφάσεις.

Έτσι μόνο κατάφερε ο Ευμένης να αποκτήσει κύρος στους αργυράσπιδες και στους υπόλοιπους Μακεδόνες. Στην ουσία βέβαια αυτός έπαιρνε τις αποφάσεις και σιγά σιγά άρχισε να παίρνει και χρήματα από τον βασιλικό θησαυρό για να στρατολογεί νέους πολεμιστές. Όταν μαθεύτηκε μάλιστα ο μισθός που έδινε ήρθαν από παντού, μέχρι κι απ’ την Ελλάδα, αμέτρητοι μισθοφόροι να πολεμήσουν μαζί του.

Σε λίγο, ο στρατός του έφτασε να αριθμεί 10.000 πεζούς και 2.000 ιππείς. Έτσι, ο Ευμένης, που πριν από λίγο καιρό ήταν κυνηγημένος, ήταν τώρα επικεφαλής των φιλοβασιλικών δυνάμεων. Από την άλλη ο Αντίγονος και οι στρατηγοί σύμμαχοί του ανησυχούσαν βλέποντας τη δύναμη του Ευμένη να γίνεται ξανά υπολογίσιμη. Έτσι άρχισαν κι αυτοί να προετοιμάζονται για την τελική (μέχρι την επόμενη) μάχη.

ΠΗΓΕΣ

J.G.DROYSEN: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΔΟΧΩΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
σε μετάφραση και σχόλια: Ρ., Η. και Σ. Αποστολίδη

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ

ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΜΟΝΤ: ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΗΜΑ, Μετάφραση: Φ. Κ. Βώρος

ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΜΟΝΤ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Εκδόσεις ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ: ΕΥΜΕΝΗΣ

Μέσα στο βασίλειο της Μακεδονίας υπήρχαν κοινότητες παιονικής και θρακικής καταγωγής. Φρόντιζαν τις τοπικές υποθέσεις τους, διατηρούσαν ήθη και θρησκευτικές λατρείες και σε πολλά ζητήματα ήταν ισότιμοι απέναντι στον βασιλιά σε σχέση με τους ελληνόφωνους υπηκόους. Απουσίαζε η αποκλειστικότητα, γνώρισμα της ελληνικής πόλης κράτους. Έμφαση δινόταν στη συνύπαρξη και στην ανοχή. Η ίδια η βασιλική οικογένεια έδινε το παράδειγμα. Τα μέλη της έκαναν γάμους με μέλη από βασιλικές αυλές της χερσονήσου του Αίμου. Επίσης όλοι οι υπήκοοι είχαν το δικαίωμα να ζητούν ακρόαση από τον βασιλιά. Έτσι το μακεδονικό κράτος ήταν σε θέση να αναπτυχθεί γρήγορα ενσωματώνοντας νέους λαούς, ενώ στην ελληνική πόλη κράτος αναιρούσαν από μόνοι τους τέτοια πιθανότητα, με το να περιορίζουν το δικαίωμα του πολίτη στους αρσενικούς που είχαν πατέρα επίσης πολίτη.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΜΟΝΤ: ΦΙΛΙΠΠΟΣ Ο ΜΑΚΕΔΩΝ
Εκδόσεις ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑ

Ευμένης ΙΙ

Νίκησε στη μάχη ο στρατός του Ευμένη. Και μάλιστα από το σπαθί του σκοτώθηκε ο Αρμένης Νεοπτόλεμος. Ο Ευμένης χαρούμενος στήνει τρόπαιο και ετοιμάζεται να θάψει τους νεκρούς του. Όμως εκείνη τη στιγμή μαθαίνει πως στο άλλο άκρο του μετώπου αργοπεθαίνει, βαριά πληγωμένος, ο Κρατερός. Ο Ευμένης πάει να δει τον παλιό του φίλο. Κατεβαίνει απ’ το άλογό του και τον αγκαλιάζει. Στα χέρια του ξεψυχάει ο Κρατερός, ο πιο ένδοξος, ο πιο αγαπητός στρατηγός του Μεγάλεξανδρου.

Μεγάλη η νίκη του Ευμένη, αλλά… κάτι έχει αλλάξει. Πλέον όλοι οι Μακεδόνες, όπου γης, θεωρούν πως είναι υπεύθυνος για τον θάνατο του Κρατερού. Τις επόμενες μέρες θα ακολουθήσουν δυο ακόμα δυσάρεστα γεγονότα. Πρώτα μαθαίνεται ο θάνατος του Περδίκκα στην αποτυχημένη του εκστρατεία στην Αίγυπτο. Κι ύστερα το πιο τρομερό νέο. Ο στρατός του Περδίκκα, μετά τη δολοφονία του στρατηγού του, ενώθηκε με τον στρατό του Πτολεμαίου. Και η συνέλευση των δύο ενωμένων στρατών έχει καταδικάσει τον Ευμένη σε θάνατο!

Τι να κάνει τώρα ο Ευμένης; Παρά τη μεγάλη του νίκη, γνωρίζει πως λόγω της θρακικής του καταγωγής, ό,τι και να καταφέρει, Μακεδόνας δεν μπορεί να γίνει. Και σα να μην έφτανε αυτό έχει τώρα στις πλάτες του και μια θανατική καταδίκη…

Μακεδονικό κράνος που χρησιμοποιούσαν οι πεζοί.
από το: ΣΕΛΙΔΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
Η συνέλευση του μακεδονικού στρατού επικύρωνε την άνοδο του νέου βασιλιά στον θρόνο αλλά είχε και το δικαίωμα να δικάζει ενέργειες που στρέφονταν εναντίον του κράτους και να καταδικάζει ακόμα και σε θάνατο.

Για τα επόμενα χρόνια ο Ευμένης θα ζήσει κυνηγημένος, βλέποντας τους στρατιώτες του σιγά σιγά να αυτομολούν. Η τραγική του πορεία θα καταλήξει σε ένα βραχόκαστρο στα Νώρα, στα ορεινά του Ταύρου. Εκεί θα οχυρωθεί αποφασισμένος να δώσει την τελευταία του μάχη.

Ο Αντίγονος φτάνει έξω από το οχυρό και του στέλνει μήνυμα να μιλήσουν. Και τι του απαντάει ο Ευμένης!
-Αν εσύ πάθεις κάτι κακό έχεις φίλους να σε αντικαταστήσουν. Εγώ όμως δεν έχω αντικαταστάτη.
-Θα πρέπει να μου μιλάς σαν σε δυνατότερο! του απαντάει ο Αντίγονος.
– Κανέναν δεν έχω δυνατότερο όσο κρατάω το ξίφος μου! λέει τότε ο Ευμένης.

Τελικά ο Αντίγονος στέλνει στο οχυρό έναν ανιψιό του για όμηρο. Τότε μόνο βγαίνει ο Ευμένης να συζητήσει με τον Αντίγονο. Στις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν ο Ευμένης ζητάει να του επιστραφεί η σατραπεία του, να ακυρωθεί η θανατική του καταδίκη και να αποζημιωθεί, παρακαλώ, για όσα έξοδα έκανε λόγω του πολέμου.
Ο Αντίγονος εκπλήσσεται με την αποφασιστικότητα του Ευμένη. Αυτά τα αιτήματα μόνο ο Αντίπατρος έχει εξουσία να τα ικανοποιήσει, του λέει και φεύγει για άλλες εκστρατείες, λύνοντας την πολιορκία!

Γιατί ο Ευμένης έβαλε τόσο ψηλά τον πήχη των απαιτήσεών του; Γιατί δεν έδειξε μεγαλύτερη διαλλακτικότητα απέναντι στον Αντίγονο; Ίσως η απάντηση βρίσκεται στη βαθιά πεποίθηση του Ευμένη πως μόνο προσκολλημένος στον βασιλικό οίκο των Μακεδόνων είχε ελπίδες επιβίωσης. Τον Αντίγονο δεν τον εμπιστευόταν. Ήξερε πως αργά ή γρήγορα ο Αντίγονος θα τον πούλαγε, μόλις διαπίστωνε πως δεν τον χρειάζεται άλλο.

Έτσι ο Ευμένης παίζει το τελευταίο του χαρτί περιμένοντας ένα θαύμα…
Που έγινε!

Η οροσειρά του Ταύρου (Βικιπαίδεια)

ΠΗΓΕΣ

J.G.DROYSEN: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΔΟΧΩΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
σε μετάφραση και σχόλια: Ρ., Η. και Σ. Αποστολίδη

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ

ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΜΟΝΤ: ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΗΜΑ, Μετάφραση: Φ. Κ. Βώρος

ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΜΟΝΤ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Εκδόσεις ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ: ΕΥΜΕΝΗΣ

«Μακεδόνες» ή «οι Μακεδόνες» σήμαινε τη Συνέλευση, η οποία εξέλεγε τον βασιλιά ή απομάκρυνε τον βασιλιά από τον θρόνο του, τον καθαιρούσε. Αυτή τη Συνέλευση προσφωνούσε ο βασιλιάς και η Συνέλευση άκουγε τον βασιλιά, όταν άρχιζε η διαδικασία κατηγορίας και δίωξης κάποιου για προδοσία. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις τα μέλη της Συνέλευσης συνέρχονταν ένοπλα. Όταν κάποιος επιθυμούσε να απευθυνθεί στον βασιλιά, μέσα στη Συνέλευση, έβγαζε την περικεφαλαία του.
Οι Μακεδόνες με αυτό το νόημα (δηλαδή οι στρατευμένοι, οι ένοπλοι) και ο βασιλιάς συγκροτούσαν το Κράτος.
Ως εκλογικό σώμα η Συνέλευση των Μακεδόνων είχε το ζωτικό καθήκον να εκλέγει ή να απομακρύνει ένα βασιλιά. Και επίσης διόριζε έναν τοποτηρητή του βασιλιά στην περίπτωση που ήταν ανήλικος. Επίσης η Συνέλευση είχε αρμοδιότητα να επιλέγει εκπροσώπους σε άλλες πόλεις, σε άλλα κράτη, και διαχειριζόταν μερικά ζητήματα που προκαλούνταν από άλλα κράτη. Προς το τέλος του 5ου αιώνα η Αθήνα ζήτησε τα λείψανα του Ευριπίδη που είχε ταφεί στη Μακεδονία. (Ο Ευριπίδης είχε γράψει στην Πέλλα δύο από τις σωζόμενες τραγωδίες του: Βάκχες και Ιφιγένεια εν Αυλίδι). Η Συνέλευση αποφάσισε «με γενική συμφωνία» να απορρίψει το αίτημα αυτό. Τέλος η Συνέλευση είναι πιθανό πως είχε την ευθύνη για αποφάσεις που αναφέρονταν στην κήρυξη πολέμου.
Σε κρίσιμες περιστάσεις ένας συνετός βασιλιάς απευθυνόταν στη Συνέλευση συχνά και άκουγε τους συμβούλους του προσεκτικά, γιατί αισθανόταν την ανάγκη να δει τον παλμό της κοινής γνώμης. Το σύστημα ήταν εξαιρετικά απλό, αλλά εύκαμπτο.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΜΟΝΤ: ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΗΜΑ, Μετάφραση Φ. Κ. Βώρος 

Ευμένης Ι

Ο Κρατερός με τον Αντίπατρο πέρασαν στην Ασία με στόχο να κινηθούν εναντίον του Περδίκκα και των συμμάχων του. Φτάνοντας στην Καππαδοκία στέλνουν πρεσβεία στον Ευμένη λέγοντάς του πως αν συμμαχήσει μαζί τους θα μπορέσει να διατηρήσει όλες τις σατραπείες του. Ο Ευμένης όμως αρνείται. Ειδικά με τον Αντίπατρο είναι από παλιά εχθροί, δε γίνεται τώρα να συμμαχήσουν. Για τον Κρατερό όμως -που ήταν παλιοί φίλοι- έχει μια αντιπρόταση. Θα μπορούσε να μεσολαβήσει στον Περδίκκα και να τους συμβιβάσει. Τώρα είναι η σειρά του Κρατερού να αρνηθεί.

Βικιπαίδεια

Ο Ευμένης καταγόταν από την Καρδία της Θράκης. Ο Φίλιππος τον γνώρισε σε κάποια περιοδεία του και, εκτιμώντας τις ικανότητές του, τον πήρε μαζί του. Στα χρόνια του Αλέξανδρου ο Ευμένης αρχικά ήταν αρχιγραμματέας και συντάκτης των «Βασιλικών Εφημερίδων» ενώ αργότερα έγινε στρατηγός.

Ο Κρατερός αποφάσισε να κινηθεί -με τη βοήθεια του σατράπη της Αρμενίας, Νεοπτόλεμου- εναντίον του Ευμένη νομίζοντας ότι θα τον αιφνιδιάσει. Όμως ο Ευμένης ήταν άριστα προετοιμασμένος.

Γνώριζε ο Ευμένης πως οι στρατιώτες του δεν έπρεπε να μάθουν ότι απέναντί τους βρίσκεται ο Κρατερός. Ήταν αλήθεια «βαρύ» το όνομά του. Οι Μακεδόνες τον Κρατερό τον αγαπούσαν τόσο για τις ικανότητές του στα πεδία των μαχών όσο και γιατί τους είχε υπερασπιστεί πολλές φορές όταν ο Αλέξανδρος είχε αρχίσει να φέρεται σαν Πέρσης μονάρχης. Αρκούσε λοιπόν έστω να δουν την περικεφαλαία του Κρατερού ή να ακούσουν τη φωνή του για να αυτομολήσουν προς το μέρος του.

Βικιπαίδεια
Στο μοίρασμα των σατραπειών ο Ευμένης πήρε την Καππαδοκία, την Παφλαγονία καθώς και τα παράλια του Εύξεινου Πόντου, εδάφη όμως που δεν ανήκαν πλήρως στους Μακεδόνες. Μόνο χάρη στη βοήθεια του Περδίκκα κατάφερε τελικά να καταλάβει την Καππαδοκία. 

Τι έκανε λοιπόν ο πανέξυπνος Ευμένης; Διέδωσε στους στρατιώτες του πως έρχεται εναντίον τους ο Νεοπτόλεμος με Καππαδόκες και Παφλαγόνες ιππείς.

Όταν ήρθε η ώρα της μάχης, ο Ευμένης, απέναντι στον Κρατερό τοποθέτησε δύο ξενικά τάγματα ιππικού, με αρχηγούς τον Φαρνάβαζο και τον Φοίνικα. Ο ίδιος, με 300 έμπιστους ιππείς, πήγε στη δεξιά πτέρυγα να πολεμήσει εναντίον του Νεοπτόλεμου.

Η διαταγή του Ευμένη προς τους στρατιώτες του ήταν, μόλις δοθεί το σύνθημα της μάχης, να ορμήσουν όλοι με ταχύτητα εναντίον του εχθρού, χωρίς να δεχθούν κανέναν κήρυκα αν τους σταλεί. Γιατί ο Ευμένης είχε τον φόβο μήπως αναγνωρίσουν οι δικοί του Μακεδόνες τον Κρατερό που βρισκόταν απέναντί τους.

Ψηφιδωτό από την Πομπηία: Ο Μέγας Αλέξανδρος επικεφαλής των εταίρων

Οι ισχυροί Μακεδόνες, οι ευγενείς, ήταν οι «εταίροι», οι «φίλοι» του βασιλιά. Είχαν το δικαίωμα να μιλούν μαζί του περίπου ως ίσοι προς ίσον, και απάρτιζαν, στον στρατό, την επίλεκτη μονάδα θωρακισμένων ιππέων. Αλλά και οι μικρογαιοκτήμονες Μακεδόνες, που υπηρετούσαν στο πεζικό, απέκτησαν με τον καιρό και αυτοί κύρος και δικαιώματα. Πήραν μια ονομασία που είναι πολύ χαρακτηριστική. Ονομάστηκαν «πεζέταιροι». Ο Φίλιππος κατόρθωσε οργανώνοντας τον λαό, με την υποχρεωτική στρατιωτική υπηρεσία, σε ενιαίο στρατό, να εξουδετερώσει ομαλά τις αποκεντρωτικές τάσεις των ευγενών και να κάνει τη Μακεδονία ένα πρόπλασμα εθνικού κράτους.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ

800 φεουδάρχες, «βαρώνοι», αποτελούσαν τους συντρόφους (εταίρους) του βασιλιά. Ήταν όλοι τους μεγάλοι γαιοκτήμονες που απεχθάνονταν τη ζωή των πόλεων, τα πλήθη και τα βιβλία. Αλλά όταν ο βασιλιάς, με τη συγκατάθεσή τους, κήρυττε πόλεμο, άφηναν τα κτήματά τους, πρόθυμοι να πολεμήσουν με γενναιότητα. Αυτοί αποτελούσαν το ιππικό του με τα ρωμαλέα τους άλογα. Εκτός από το ιππικό υπήρχε και το πεζικό από τραχείς κυνηγούς και χωρικούς παραταγμένους σε «φάλαγγα», που χάρη στα δόρατά τους κάθε φάλαγγα ήταν ένα «σιδηρούν» τείχος. Πίσω από τη φάλαγγα ακολουθούσε ένα σύνταγμα τοξοτών και πιο πίσω ήταν τα πολιορκητικά μηχανήματα, οι καταπέλτες και οι κριοί.
ΓΟΥΙΛ ΝΤΥΡΑΝ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Αν πιστέψουμε την υπερβολική κάπως αλλά οπωσδήποτε χαρακτηριστική μαρτυρία του Θεόπομπου, πως το 340 π.Χ. 800 περίπου εταίροι κατείχαν τόση γη όση οι 10.000 πλουσιότεροι γαιοκτήμονες στα άλλα ελληνικά κράτη, θα πρέπει να δεχτούμε πως οι εταίροι του βασιλιά διακρίνονταν από πολλούς όχι μόνο ως προς την έκταση της έγγειας ιδιοκτησίας αλλά και ως προς την κοινωνική θέση. Η εκχώρηση εξάλλου γαιών προς τους εταίρους και τους πεζέταιρους ως ανταμοιβή για τη στρατιωτική υπηρεσία που πρόσφεραν στον βασιλιά δημιουργούσε την ανάγκη εξεύρεσης νέων εδαφών. Είναι ίσως ενδεικτικό το γεγονός ότι στη διάρκεια της βασιλείας του Φιλίππου το ιππικό και το πεζικό από τους 600 εταίρους και 10.000 πεζέταιρους της ιλλυρικής εκστρατείας έφτασαν το 334 π.Χ. πάνω από 3.300 και 24.000 αντίστοιχα. Φαίνεται λοιπόν πως η στρατιωτική οργάνωση του μακεδονικού κράτους, που βασιζόταν στην έγγεια ιδιοκτησία, και η αδιάκοπη αύξηση της αριθμητικής δύναμης των στρατιωτικών δυνάμεων και δαπανών δημιουργούσαν την ανάγκη εξεύρεσης νέων εδαφών και πόρων. Η ανάγκη αυτή, μη μπορώντας να βρει άλλη διέξοδο, μέσα στα στενά πλαίσια της αγροτικής οικονομίας εκδηλώθηκε με επεκτατικούς πολέμους.
Β. ΚΡΕΜΜΥΔΑΣ – Σ. ΜΑΡΚΙΑΝΟΣ «Ο ΑΡΧΑΙΟΣ ΚΟΣΜΟΣ»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΝΩΣΗ

 

ΠΗΓΕΣ

J.G.DROYSEN: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΔΟΧΩΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
σε μετάφραση και σχόλια: Ρ., Η. και Σ. Αποστολίδη

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ

ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΜΟΝΤ: ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΗΜΑ, Μετάφραση: Φ. Κ. Βώρος

ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΜΟΝΤ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Εκδόσεις ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Περδίκκας IV

Όπως είπαμε, ο Αντίγονος έφτασε στα μικρασιατικά παράλια και με αθηναϊκό πλοίο ξεκίνησε για τη Μακεδονία. Πριν φτάσει όμως στα παράλια έμαθε από τον Μένανδρο, τον σατράπη της Λυδίας, πως ο Περδίκκας είχε σκοπό να διώξει την κόρη του Αντίπατρου και να παντρευτεί την κόρη της Ολυμπιάδας.

Φτάνοντας στη Μακεδονία τα λέει όλα στον Αντίπατρο. Διπλό το χτύπημα για τον γέρο-στρατηγό. Από τη μια ο Περδίκκας ετοιμάζεται να διώξει τη Νίκαια, από την άλλη θα παντρευτεί την Κλεοπάτρα, την κόρη της μισητής του Ολυμπιάδας.

Έτσι και επιστρέψει ο Περδίκκας στη Μακεδονία, με όλη τη βασιλική δύναμη και κάτοχος του βασιλικού τίτλου, ο Αντίπατρος είναι χαμένος. Πρέπει να αναλάβει αμέσως δράση. Μαζί με τον Κρατερό έρχονται αμέσως σε συνεννόηση με τους Αιτωλούς για ειρήνη και ετοιμάζονται να μεταφέρουν τον πόλεμο στην Ασία.

Νεκρικός θρήνος, Βασιλική Νεκρόπολη Αιγών Βεργίνας

Χάρη στο αρχαίο περσικό σύστημα ταχυδρομείων, όπως το περιγράφει ο Ηρόδοτος (Ε΄, 52), ένα μήνυμα από τη Βαβυλώνα, με τους αγγελιοφόρους πανέτοιμους σε σταθμούς κάθε 25 χμ., μπορούσε να φτάσει στις Σάρδεις σε 6 περίπου μέρες κι από εκεί, αν ήταν παρόμοια οργανωμένη η ταχυδρομική υπηρεσία ήθελε άλλες 4 μέρες για την Πέλλα, σύνολο δηλαδή 10 μέρες. Κατά πάσα πιθανότητα ο Αλέξανδρος διατήρησε και ίσως να βελτίωσε αυτό το σύστημα.
(από τις υποσημειώσεις στην Ιστορία των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου του Droysen) 

Όμως και ο Περδίκκας ετοιμάζεται για πόλεμο. Μόνο που δεν έχει αποφασίσει με ποιον πρώτα θα πολεμήσει! Ας δούμε τι συμβαίνει στη Βαβυλώνα. Βρισκόμαστε στα τέλη του 322 π.Χ. και η πελώρια αρμάμαξα που θα μεταφέρει την ταριχευμένη σορό του Αλέξανδρου είναι επιτέλους έτοιμη. Όλα έχουν κατασκευαστεί με την πρέπουσα μεγαλοπρέπεια. Την πένθιμη πομπή θα συνοδεύσει ο Αρριδαίος (όχι ο βασιλιάς). Όλοι περιμένουν τη διαταγή του Περδίκκα. Μόνο που για άλλη μια φορά ο Περδίκκας θα βρεθεί προ εκπλήξεως.

Ο Αρριδαίος ξεκινάει ξαφνικά χωρίς να πάρει την εντολή του Περδίκκα, προφανώς μετά από κρυφή συνεννόηση με τον Πτολεμαίο, με προορισμό την Αίγυπτο και όχι τη Μακεδονία όπως ήθελε ο Περδίκκας. Από όπου περνάει η πομπή μαζεύονται χιλιάδες κόσμου να χαιρετίσουν για τελευταία φορά τον νεκρό βασιλιά που είναι τοποθετημένος μέσα σε καταστόλιστη χρυσή λάρνακα ενώ την άμαξα σέρνουν 100 άλογα.

Φτάνοντας στη Δαμασκό, ο εκεί στρατηγός Πολέμων, πιστός στον Περδίκκα, προσπαθεί να σταματήσει την πομπή, χωρίς όμως αποτέλεσμα καθώς ο Πτολεμαίος με τον στρατό του έχει φτάσει κι αυτός στη Συρία να παραλάβει τον νεκρό.

Από τη μεγάλη ανακάλυψη του Μανόλη Ανδρόνικου και εντεύθεν η αρχαιολογική σκαπάνη συσσωρεύει διαρκώς ευρήματα που αποδεικνύουν ότι το βασίλειο των Μακεδόνων δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα από τα πολλά ελληνικά φυλετικά κρατίδια της Γεωμετρικής Εποχής. Η διαφορά του από τα κράτη της Νότιας Ελλάδας συνίστατο στον συντηρητισμό και στην εσωστρέφεια που μαζί με τις παραδοσιακές δομές της ομηρικής εποχής διατήρησαν οι Μακεδόνες ακόμη και τη στιγμή που στην Αθήνα εδραιωνόταν η δημοκρατία, καθώς εκείνοι βρίσκονταν απομακρυσμένοι από τις γενικότερες πολιτικοκοινωνικές εξελίξεις.
Α. Κοτταρίδη, αρχαιολόγος, ανασκαφέας των Αιγών

Οι ενέργειες τόσο του Αντίγονου όσο και του Πτολεμαίου συνιστούν πράξεις απροκάλυπτης ανταρσίας κατά του Περδίκκα που, ως επιμελητής της επικράτειας, συγκαλεί πολεμικό συμβούλιο. Οι συνεργάτες του συμφωνούν πως πρέπει να τιμωρηθούν τόσο ο Πτολεμαίος όσο και ο Αντίγονος αλλά και ο Αντίπατρος! Δηλαδή ο Περδίκκας τα βάζει με όλους! Και οι συνεργάτες του συμφωνούν! Μόνο ο Ευμένης έχει μείνει με το μέρος του Περδίκκα.

Ο Περδίκας θέλει να κάνει συνέλευση στρατού ώστε να πετύχει την καταδίκη του Πτολεμαίου από τους Μακεδόνες στρατιώτες. Στη συνέλευση εκφωνεί ένα δριμύ κατηγορητήριο εναντίον του Πτολεμαίου ο οποίος αρνήθηκε την οφειλόμενη τιμή στους βασιλείς, πολέμησε και υπέταξε τους Έλληνες της Κυρηναϊκής και ουσιαστικά απήγαγε τον νεκρό Αλέξανδρο με σκοπό να τον μεταφέρει στην Αλεξάνδρεια.

Η επιμονή του Περδίκκα να καταδικαστεί ο Πτολεμαίος προκάλεσε τη δυσφορία πολλών στρατιωτών που μεγαλόφωνα άρχισαν να διαμαρτύρονται. Μάταια ο Περδίκκας με αυστηρές τιμωρίες προσπάθησε να επιβάλει την τάξη. Το παιχνίδι είχε αρχίσει να χάνεται για αυτόν μόνο που δεν μπορούσε να το καταλάβει. Η προσχώρηση κάποιων στρατιωτών στο στρατόπεδο του Πτολεμαίου θα αποτελέσει μια ακόμη δυσοίωνη ένδειξη για την εξέλιξη της εκστρατείας του.

Μετά από πολλές ταλαιπωρίες ο στρατός του Περδίκκα φτάνει στον Νείλο. Εκεί στην προσπάθεια για τη διάβαση του ποταμού θα χαθούν 2.000 άντρες: άλλοι πνίγηκαν, άλλοι κατασπαράχτηκαν από κροκόδειλους, άλλοι καταπατήθηκαν από τους ελέφαντες του Πτολεμαίου. Ο Περδίκκας δεν το βάζει κάτω. Επιμένει να συνεχιστούν οι προσπάθειες, ο στρατός όμως είναι εξαγριωμένος. Τρεις έμπιστοι στρατηγοί του, ο Πείθων, ο Σέλευκος κι ο Αντιγένης μπαίνουν στη σκηνή του και τον σκοτώνουν.

ΠΕΡΔΙΚΚΑ ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ο Περδίκκας διακρινόταν για τη φιλοδοξία του, όχι όμως για τις ηγετικές του ικανότητες. Η μεγαλύτερη αδυναμία του -που οφείλεται ίσως στην υπερηφάνεια του εξαιτίας της αριστοκρατικής του καταγωγής- ήταν ότι δεν κατόρθωσε ποτέ να προσελκύσει τη συμπάθεια των στρατιωτών του ή την εμπιστοσύνη άλλων στρατηγών.
Υπό τις διαταγές του Μεγάλου Αλεξάνδρου διακρίθηκε για τη γενναιότητά του σε πολλές μάχες αλλά ηγετική προσωπικότητα δεν ήταν.
από την ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ

ΠΗΓΕΣ

J.G.DROYSEN: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΔΟΧΩΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
σε μετάφραση και σχόλια: Ρ., Η. και Σ. Αποστολίδη

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ

ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΜΟΝΤ: ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΗΜΑ

ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΜΟΝΤ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Εκδόσεις ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

http://www.enet.gr: Ο τάφος εκρύβη

Περδίκκας ΙΙΙ

Αφήνουμε για λίγο τον Περδίκκα και τον Αντίγονο γιατί έχουμε παντρολογήματα.

Ας πάρουμε την ιστορία από την αρχή. Ο Αντίπατρος είναι πολύ καρπερός. Έχει δώδεκα παιδιά, τα τέσσερα κορίτσια. Τα τρία τα έχει ήδη καλοπαντρέψει: με τον Κρατερό, τον Πτολεμαίο και με τον Αλέξανδρο των Λυγκηστών. Το τέταρτο κορίτσι σκέφτεται να το παντρέψει με τον Περδίκκα να έχει το κεφάλι του ήσυχο. Τον τελευταίο καιρό όλο για νίκες του Περδίκκα ακούει κι έχει αρχίσει ν’ ανησυχεί. Του προτείνει λοιπόν τη Νίκαια -έτσι λένε το κορίτσι- κι ο Περδίκκας δέχεται. Γιατί όχι, μια συμμαχία με τον Αντίπατρο είναι πάντα καλοδεχούμενη.

Οπότε ο Αντίπατρος στέλνει την κόρη του, τη Νίκαια, στην Ασία με συνοδούς δύο απ’ τα αδέλφια της, τον Αρχία και τον Ιόλα. Ως εδώ όλα καλά.

Όμως μαθαίνει το νέο η Ολυμπιάδα και σκάει απ’ το κακό της. Ε, όχι, αυτός ο γάμος δεν πρέπει να γίνει. Μια συμμαχία Περδίκκα – Αντίπατρου είναι καταστροφή για τα σχέδιά της. Δεν θέλει με τίποτα, έστω και να διακινδυνεύσει, να χάσει την προστασία του Περδίκκα. Στέλνει λοιπόν μήνυμα στον Περδίκκα και του προσφέρει για σύζυγο τη δική της κόρη, την Κλεοπάτρα. Τι κι αν είναι χήρα η Κλεοπάτρα. Νέα είναι ακόμη. Κι από γοητεία, δεν μπορεί, κάτι θα έχει πάρει απ’ τη μητέρα της.

Βικιπαίδεια: Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας

Όταν ο πρόωρος θάνατος του Μεγάλου Αλεξάνδρου θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια διαδοχή με κριτήριο την αξία του διαδόχου, τότε οι Μακεδόνες πεζέταιροι, το Μακεδονικό πεζικό, επέλεξαν ως βασιλιά τον ανίκανο αδελφό του Αλέξανδρου, με το επιχείρημα ότι η δύναμη του βασιλείου θα διατηρηθεί με την ίδια βασιλική οικογένεια. Η ίδια προσκόλληση στην αρχή της κληρονομικότητας εμφανιζόταν και εκδηλωνόταν στις βασιλικές οικογένειες της Σπάρτης και της Μολοσσίας. Με δεδομένη αυτή την αρχή, ήταν ουσιώδες ότι ο βασιλιάς θα έπρεπε να έχει γιους έτοιμους για να τον διαδεχθούν και, στις πιο επικίνδυνες συνθήκες μιας σχεδόν αδιάκοπης πολεμικής ζωής, θα έπρεπε να έχουν γεννηθεί πολλοί γιοι, για να είναι έτοιμοι διάδοχοι. Κατά συνέπεια, η πολυγαμία ήταν μια αναγκαία πρακτική για τους βασιλιάδες της Μακεδονίας και της Μολοσσίας και τα παιδιά που γεννιούνταν από τις βασίλισσες ήταν όλα εξίσου νόμιμα.
Ν. ΧΑΜΟΝΤ: ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΗΜΑ

Ο Περδίκκας βρίσκεται σε δίλημμα. Μάλιστα κάνει συμβούλιο για να ακούσει τη γνώμη των συνεργατών του. Από τη μια αν παντρευτεί την κόρη του Αντίπατρου θα ενισχύσει τη δύναμή του. Από την άλλη ένας γάμος με την κόρη της Ολυμπιάδας θα τον συνδέσει περισσότερο με τη βασιλική οικογένεια. Έχει ανάγκη όμως ο Περδίκκας έναν τέτοιο «εναγκαλισμό»; Κάποιοι συνεργάτες του θεωρούν πως όχι. Ένας γάμος με την κόρη της Ολυμπιάδας περισσότερο την Ολυμπιάδα θα ωφελήσει παρά τον ίδιο γιατί τα -ομολογουμένως- νόμιμα δικαιώματα της Κλεοπάτρας θα θεωρηθούν η πηγή της δύναμή του. Όμως ο Περδίκκας γνωρίζει πως ο Φίλιππος Αρριδαίος είναι περιορισμένων δυνατοτήτων και ουσιαστικά η μοναδική κληρονόμος του βασιλικού οίκου που έχει γεννηθεί από νόμιμο και ομότιμο γάμο είναι η Κλεοπάτρα. Ως σύζυγός της εύκολα θα αναγνωριστεί από τους Μακεδόνες ως βασιλιάς.

Ο Περδίκκας τελικά αποφασίζει -προσωρινά τουλάχιστον- να μη χαλάσει τη σχέση του με τον Αντίπατρο και να πάρει για γυναίκα του τη Νίκαια. Προς το παρόν θα περιμένει η Κλεοπάτρα, κάπου εδώ κοντά. Στις Σάρδεις.

Ολυμπιάδα
Ένα μυθιστόρημα, μια οικογένεια, στην ουσία ένα γενεαλογικό δέντρο, και στα κλωνάρια του οι πρωταγωνιστικές μορφές – γι’ αυτό και κανείς απέξω δεν μπορεί να καταλάβει τις συμπεριφορές των λυσσασμένων αυτών τάχα εχθρών ή τάχα φίλων (ή και τα δυο;).
Δε στήνουν εθνικά κράτη. Αδέρφια είναι, που μισιούνται και φιλιώνουν με τον δικό τους τρόπο – των πολεμιστών. Η ίδια, η παλιά εκείνη παιδική «τρελοπαρέα» του Μεγαλέξαντρου, που σβήνει όταν περνάει πια στα παιδιά τους η δύναμη κι η εξουσία. Κι είναι τι φυσικό που την πατρίδα, τη Μακεδονία τους ποθούν όλοι εντέλει, όσο μακριά κι αν φτάσαν, στον Ιαξάρτη, στον Ινδό, κι αν σατράπες εγκαταστάθηκαν, κι ύστερα βασιλιάδες στέφθηκαν στην αχανή Ανατολή, τη Μακεδονία, τη μήτρα τους!
ΡΕΝΟΣ Η. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ
(από την εισαγωγή του στην ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΔΟΧΩΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ)

Και ξαφνικά εμφανίζεται η Κυνάνη, κόρη του Φιλίππου και της Αυδάτας από την Ιλλυρία. Την Κυνάνη την είχε παντρέψει ο Φίλιππος με τον Αμύντα (τον νόμιμο διάδοχο του θρόνου που είχε παραμερίσει ο Φίλιππος και αργότερα εκτελέστηκε με διαταγή του Αλέξανδρου).

Κόρη της Κυνάνης είναι η Ευρυδίκη, η 15χρονη άγρια και ατίθαση πριγκίπισσα που η μάνα της την έχει εξασκήσει στα όπλα και την έχει μάθει να συμμετέχει ακόμα και σε εκστρατείες. Ο Αντίπατρος τις δύο γυναίκες τις έχει κάνει πέρα, κι έτσι η Κυνάνη ψάχνει για την κόρη της έναν γαμπρό να την εξασφαλίσει.

Και σκέφτεται η Κυνάνη. Αφού η Κλεοπάτρα θα παντρευτεί τον Περδίκκα, η δική μου κόρη γιατί να μην παντρευτεί τον ίδιο τον βασιλιά, τον Φίλιππο Αρριδαίο! Ξεκινάει λοιπόν με στρατό από τη Μακεδονία με σκοπό να φτάσει στην Ασία. Περνάνε τον Ελλήσποντο και τραβάνε για το στρατόπεδο του βασιλιά. Ο Περδίκκας μαθαίνει τα νέα (πώς μαθαίνονταν γρήγορα τα νέα είναι ένα θέμα που σηκώνει συζήτηση) και στέλνει τον αδελφό του, τον Αλκέτα με στρατό να χτυπήσει την Κυνάνη και να την φέρει ζωντανή ή νεκρή!

Βικιπαίδεια
Ο Μέγας Αλέξανδρος, παράλληλα με τον τίτλο «Βασιλεύς Μακεδόνων» άρχισε να χρησιμοποιεί τον τίτλο «Βασιλεύς» θέλοντας να υπογραμμίσει την οικουμενικότητα του νέου κράτους. Οι περισσότεροι διάδοχοί του διατήρησαν την ίδια τακτική, με εξαίρεση τον Κάσσανδρο που πήρε τον τίτλο «Βασιλεύς Μακεδόνων», με την πρόφαση πως βασίλευε στο παλαιό κράτος των Μακεδόνων. 

Οι Μακεδόνες στρατιώτες του Αλκέτα δε θέλουν να σκοτώσουν την Κυνάνη και ζητούν από τον Αλκέτα να επιτρέψει να γίνει αυτός ο γάμος. Ο Αλκέτας αρνείται. Έχει μια εντολή να εκτελέσει και θα το κάνει έστω και αν η περήφανη Κυνάνη επικαλείται το βασιλικό της αίμα. Έτσι ο Αλκέτας σκοτώνει ο ίδιος την Κυνάνη προκαλώντας σωστή εξέγερση των στρατιωτών. Ο Αλκετάς φοβάται και υποχωρεί, το ίδιο και ο Περδίκκας. Ας παντρευτεί η Ευρυδίκη τον Φίλιππο Αρριδαίο. Στο κάτω κάτω διακοσμητικός είναι ο ρόλος του, δεν αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για τον Περδίκκα.

Σοβαρός κίνδυνος είναι ο Αντίγονος…

ΠΗΓΕΣ:

J.G.DROYSEN: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΔΟΧΩΝ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
σε μετάφραση και σχόλια: Ρ., Η. και Σ. Αποστολίδη

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ

ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΜΟΝΤ: ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΗΜΑ

ΝΙΚΟΛΑΣ ΧΑΜΟΝΤ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Εκδόσεις ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Περδίκκας II

Με το που μαθεύτηκε ο θάνατος του Αλέξανδρου, ξεσηκώθηκαν οι Έλληνες μισθοφόροι που είχαν εγκατασταθεί ως άποικοι στη Βακτρία. Ήθελαν όλοι να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Δεν ήταν και λίγοι. 20.000 πεζοί και 3.000 ιππείς.

Ο Περδίκκας δεν είχε σκοπό να τους αφήσει να επιστρέψουν ανενόχλητοι. Τι παράδειγμα πειθαρχίας θα έδινε στους υπόλοιπους στρατιώτες; Στέλνει λοιπόν τον Πείθωνα με τη φοβερή διαταγή να τους φονεύσει όλους και να μοιράσει τα λάφυρα στους άντρες του. Ο Πείθωνας παρακούει τη διαταγή του Περδίκκα, έρχεται σε μυστική συνεννόηση με τους μισθοφόρους και τους πείθει να παραδώσουν τα όπλα και να επιστρέψουν στις αποικίες τους. Οι Μακεδόνες του Πείθωνα όμως, μπροστά στον κίνδυνο να χάσουν τα λάφυρα, ορμούν στους άοπλους στρατιώτες και τους σφάζουν όλους.

Βικιπαίδεια: Ελληνοβακτριανό βασίλειο, 180 π.Χ.
Η μεγάλη άνθηση του ελληνικού στοιχείου τα επόμενα χρόνια στην περιοχή μάς κάνει να υποθέσουμε πως η σφαγή ήταν μικρότερων διαστάσεων. Ίσως κάποιο σημαντικό μέρος των νικημένων Ελλήνων εποίκων επέστρεψαν πίσω στα μέρη που άφησαν.

Με τη διανομή των σατραπειών του 323 π.Χ. η Καππαδοκία παραχωρήθηκε στον Ευμένη. Όμως η Καππαδοκία δεν ήταν ακόμη υπό μακεδονική κατοχή. Έτσι ο Περδίκκας ανέθεσε την κατάκτησή της στον Αντίγονο που είχε τη Μεγάλη Φρυγία και τη Λυκία. Όμως ο Αντίγονος αρνήθηκε.

Πυρ και μανία ο Περδίκκας, ετοιμάζει ο ίδιος στρατό και συνοδευόμενος από τον βασιλιά Φίλιππο Αρριδαίο (για να υπενθυμίσει σε όλους πως ενεργεί εν ονόματι της βασιλικής εξουσίας) εκστρατεύει εναντίον της Καππαδοκίας, την καταλαμβάνει και την παραχωρεί στον Ευμένη. Ύστερα ο Περδίκκας επιτίθεται στην Πισιδία. Εκεί θα συναντήσει δυσκολίες στην οχυρωμένη πόλη Ίσαυρα. Οι κάτοικοί της αντιστάθηκαν σθεναρά για δύο μέρες και όταν διαπίστωσαν πως δεν υπάρχει ελπίδα έβαλαν φωτιά στην πόλη τους και κάηκαν μαζί με τις οικογένειές τους.

Χρυσή φαρέτρα από τον τάφο του Φιλίππου Β΄

Η ιστορία των Διαδόχων είναι λοιπόν οι αγώνες των πρώτων δυναμικών σφετεριστών της εξουσίας του Μεγαλέξαντρου, που ξεσπάν κιόλας γύρω από το πτώμα του και ξετυλίγονται με μέγιστο επιδίωξης, από τους πιο φιλόδοξους, την κυριαρχία σ’ όλη την αυτοκρατορία, με κάθε μέσο ή πρόσχημα: είτε τάχα για την προστασία της βασιλείας (κι έτσι της ενότητας δήθεν της επικράτειας), είτε για τη νομιμοποίησή τους ως εστεμμένων, διά γάμου μ’ οποιαδήποτε  του βασιλικού οίκου της Μακεδονίας, Κλεοπάτρα είτε Ευρυδίκη (παντρεμένες ή και ξαναπαντρεμένες) ή και ολότελα απροσχημάτιστα, διά της βίας, με στημένες ανακηρύξεις τους, πριν ή μετά μια πρόσκαιρή τους νίκη, σε βασιλιάδες από προσκείμενους μακεδονικούς στρατούς. Αλλά ποιους αλήθεια μακεδονικούς στρατούς; Αυτούς ή εκείνους; Και για ποια πράγματι προστασία ποιας διάδοχης βασιλείας; Για ποιαν ενότητα, ποιας επικράτειας, με ποιαν έκταση, ποιαν έδραση, ποια συμπάγεια παραπέρα, ποιες αντικειμενικές προϋποθέσεις;
ΡΕΝΟΣ Η. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ
(από την εισαγωγή του στην Ιστορία των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου του Ντρόυζεν)

Αφού ξεμπέρδεψε με τους Ισαυρείς, ο Περδίκκας θέτει τον επόμενο στόχο του. Να λογαριαστεί με τον Αντίγονο που τόλμησε να αρνηθεί τη διαταγή του. Του ζητάει λοιπόν να επιστρέψει και να απολογηθεί. Ο Αντίγονος, για να κερδίσει χρόνο, αρχικά προσποιείται πως θα απολογηθεί, στη συνέχεια όμως το σκάει, μαζί με τον γιο του, Δημήτριο.

Η φυγή του Αντίγονου δίνει στον Περδίκκα την αφορμή που ζητούσε. Τώρα πλέον σκοπεύει να τον κατηγορήσει για προδοσία. Όμως ο Αντίγονος με τον γιο του έχουν ήδη φτάσει στα παράλια της Μ. Ασίας και μπαρκάρουν με αθηναϊκό καράβι. Προορισμός τους; Η Μακεδονία και ο Αντίπατρος. Λίγο πριν ανέβει στο καράβι ο Αντίγονος μαθαίνει μια πληροφορία πολύ χρήσιμη…

Υπήρξε κι άλλος Περδίκκας, βασιλιάς της Μακεδονίας αυτός, που 36 χρόνια νωρίτερα, το 359 π.Χ., προσπάθησε να αποκρούσει την εισβολή του παντοδύναμου τότε Ιλλυρικού στρατού. Στη μάχη που έγινε ο Περδίκκας -βασιλιάς ενός αδυνατισμένου και φτωχού εκείνη την εποχή βασιλείου της Μακεδονίας- σκοτώθηκε μαζί με 4.000 άντρες του.
Ευτυχώς για τη Μακεδονία οι περισσότεροι από τους Ιλλυριούς αναχώρησαν για την πατρίδα τους, φορτωμένοι λάφυρα, άλλοι όμως έμειναν στην Άνω Μακεδονία προετοιμάζοντας τις επόμενες επιδρομές τους.
Η κατάσταση για τους Μακεδόνες ήταν απελπιστική καθώς είχαν να αντιμετωπίσουν και τους Αθηναίους που, έχοντας αποβιβαστεί στη Μεθώνη, προσπαθούσαν να τοποθετήσουν στον θρόνο της Μακεδονίας έναν δικό τους άνθρωπο που λεγόταν Αργαίος.
Σ’ εκείνη την κρίσιμη στιγμή, η συνέλευση του μακεδονικού στρατού εξέλεξε νέο βασιλιά τον ανήλικο γιο του Περδίκκα, τον Αμύντα Δ΄, με τοποτηρητή του θρόνου, δηλαδή αντιβασιλιά και αρχηγό του στρατού, τον θείο του, που στην ηλικία των 12 ετών είχε βρεθεί όμηρος στη βασιλική αυλή των Ιλλυριών, ενώ στα 14 έκανε άλλα τρία χρόνια όμηρος στη Θήβα.
Το όνομά του: Φίλιππος Β΄.