Η πρωτοβουλία του 24gramata.com να σταλούν βιβλία στο δημοτικό σχολείο του Καστελόριζου είναι σίγουρα αξιέπαινη και μακάρι να βρει υποστηρικτές. Εγώ τη διάβασα στο Roadartist και ήδη αρκετά blogs έχουν δείξει ενδιαφέρον.
Τα βιβλία πρέπει να σταλούν στο Δημοτικό Σχολείο Καστελόριζου
ΤΚ 85111
Διαβάζοντας περισσότερα έμαθα πως το Καστελόριζο απέχει 5 ώρες ακτοπλοϊκώς από τη Ρόδο και βέβαια επανήλθε στην επικαιρότητα εξαιτίας κάποιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου που πρόσφατα ανακαλύφθηκαν. Το σχολείο του έχει 21 μαθητές που, εκτός από λογοτεχνικά βιβλία, χρειάζονται εκπαιδευτικά βιβλία, εκπαιδευτικά cd κι επιτραπέζια παιχνίδια.
Και επειδή δεν είναι κακό να αγνοεί κάποιος πού ακριβώς είναι το Καστελόριζο, βρήκαμε στο διαδίκτυο ένα χάρτη που μας δείχνει την ακριβή του θέση:
Ναι, τόσο μακριά είναι το Καστελόριζο! Οι περισσότεροι ελληνικοί χάρτες δεν το έχουν ή το έχουν σε παράρτημα όπως οι σχολικοί χάρτες.
Δίπλα από το Καστελόριζο υπάρχει ένα ακόμα πιο μικρό νησάκι, η Ρω:
Χάρτης που απεικονίζει το Καστελόριζο και τα νησάκια Ρω και Στρογγύλη
Στη Ρω ζούσε για 40 περίπου χρόνια μία και μοναδική κάτοικος, η Δέσποινα Αχλαδιώτη, η οποία από το 1943 μέχρι το θάνατό της, ύψωνε καθημερινά την ελληνική σημαία σ’ αυτό το μικρό νησί. Στη Ρω εγκαταστάθηκε το 1927 με τον άνδρα της, ο οποίος όμως πέθανε το 1940. Η Δέσποινα Αχλαδιώτη βραβεύθηκε για την προσφορά της από την Ακαδημία Αθηνών, το Πολεμικό Ναυτικό, τη Βουλή των Ελλήνων και άλλους φορείς ενώ τιμητικά της έδωσαν το όνομα: Κυρά της Ρω.
Δέσποινα Αχλαδιώτη (Κυρά της Ρω) (1893-1982)
Στα 1976, ο Φρέντυ Γερμανός ετοίμασε για το «Πορτραίτο της Πέμπτης» μια εκπομπή αφιέρωμα στην Κυρά της Ρω. Πολύ μικρό απόσπασμα από αυτή την εκπομπή υπάρχει στο youtube:
Ενώ ολόκληρη η εκπομπή – συνέντευξη -με καλύτερη ποιότητα εικόνας και ήχου- υπάρχει στο αρχείο της ΕΡΤ:
http://www.ert-archives.gr/V3/public/pop-view.aspx?tid=73761&tsz=0&act=mMainView
Από αυτή την εκπομπή δημοσιεύουμε παρακάτω μερικά απομαγνητοφωνημένα στιγμιότυπα:
Είσαι μια χαρά. Σε τρέφει ο βράχος, φαίνεται.
Από πότε ήσουν στη Ρω, για πες μου; Πόσα χρόνια;
Το 27 πήγαμε. Το 29 ήρθαν οι Τούρκοι και βάλαν μια σημαία τσίγκινη…
Α, βάλαν οι Τούρκοι μια τσίγκινη σημαία. Αλλά εσύ ήσουν εκεί πέρα.
Πώς! Αφού σου λέω, από το 27 ήμουνα. Ύστερα από δυο χρόνια ήρθαν οι Τούρκοι…
Ναι, πες μου την ιστορία αυτή, δεν το ‘ξερα, ότι βάλαν σημαία οι Τούρκοι, το 29.
Πάνω στο Κάστρο… Και φέραν τη σημαία με δυο ξύλα, τσίγκινη μάλιστα.
Τσίγκινη για να μην την παίρνει ο αέρας…
Ναι. Δύο ξύλα βάλαν. Και βάλαν στην από κάτω τσιμέντα. Για να είναι στερεά.
Γράφουν οι Εικόνες ότι είχαν έρθει οι Τούρκοι το 29 στη Ρω, αλλά επειδή έμενες, εσύ κι ο άντρας σου, πήραν πάλι τη σημαία τους και φύγαν.
Ναι, την πήραν. Αλλά τώρα, ύστερο πάλι που έλειπα…
Το έμαθα. Ότι βάλαν σημαία πάλι… Θα μου τα πεις μετά αυτά. Βάλαν τη σημαία, αλλά μετά τη βγάλαν πάλι.
Πες μου εκεί στη Ρω, έμενες περίπου 40 χρόνια, ολομόναχη… με τον άντρα σου;
Όχι, ο άντρας μου πέθανε στις αρχές του 40… και τον πήγαμε στο Καστελόριζο…
Και μετά έμεινες με τη μάνα σου…
Μετά έφερα τη μανίτσα μου, κάθονταν μαζί μου, αλλά δεν καλοέβλεπε. Μετά έγινε ο πόλεμος, έφυγε ο κόσμος… Άστα τα χάλια μου… Έχω…
Έχεις περάσεις πολλά, κυρα-Δέσποινα, αλλά είσαι Ελληνίδα. Κι αυτό είναι το πιο ωραίο. Τα έχεις αντέξει όλα και χαμογελάς…
(η κυρά της Ρω χαμογελάει)
…Μετά από όλα αυτά έχεις χαμόγελο. Αυτό είναι το πιο σπουδαίο. Πώς επικοινωνούσες με το Καστελόριζο; Είχες τρόπο να επικοινωνείς;
Έρχονταν βάρκες, ψαράδες, και όταν τους έπιανε η κακοσύνη, τους κοίταζα.
Α, τους φύλαγες εκεί πέρα.
Με λίγα λόγια η ζωή των Καστελοριζιών είναι αυτό το νησάκι. Εάν το παίρνασι, το Καστελόριζο δε…
Δε θα υπήρχε. Αλλά ήσουν εκεί πέρα εσύ και δε μπορούσαν να το παίρνασι…
(…..)
Δε μου λες, τι ήταν αυτό που σε έκανε για πρώτη φορά να σηκώσεις τη σημαία, κυρα-Δέσποινα;
Έτσι με φώτισε.
Πώς;
Αφού έφυγαν πια οι Ιταλοί, κι ήρθε η Ελλάδα, λέω να σηκώσουμε τη σημαία, τη δική μας, το σταυρό… γιατί αγαπούσα τόσο πολύ την Ελλάδα…
Και κάθε φορά που έβλεπες ένα καράβι, σήκωνες τη σημαία;
Όταν κατέβαινε δικό μας καράβι, σήκωνα τη σημαία και χαιρετούσα, διότι ήτο πλησίως στα δικά μας νερά. Τα τούρκικα πηγαίναν προς την ανατολή. Και όταν έβλεπα κανένα πολεμικό, από μακριά… σφυρούσανε… να τρέχω η κακομοίρα, να τρέχω, να τρέχω…
Στα κατσάβραχα!
Να πάω να σηκώσω τη σημαία!
Από συνέντευξη που έδωσε η Κυρά της Ρω στον Φρέντυ Γερμανό
http://www.ert-archives.gr/V3/public/pop-view.aspx?tid=73761&tsz=0&act=mMainView
Ο Νίκος Πάγιας μιλάει στον Φρέντυ Γερμανό για την κυρά της Ρω:
Εσείς ήσασταν ανθυπολοχαγός του ελληνικού στρατού…
Εγώ ήμουν έφεδρος ανθυπολοχαγός και οι επιχειρήσεις που κάναμε ήταν στα νησιά του Αιγαίου και της Δωδεκανήσου. Το Καστελόριζο το είχα δει το Σεπτέμβριο του 1943 από μακριά, περνώντας έξω από το Καστελόριζο, πηγαίνοντας για επιχειρήσεις στο Αιγαίο. Και την ημέρα που πέρναγα καιγόταν το Καστελόριζο… τότε που είχε υποστεί το μεγαλύτερο βομβαρδισμό.
Το Σεπτέμβριο του 44 φεύγαμε πάλι για επιχειρήσεις και το πρώτο λιμάνι που πιάσαμε ήταν το Καστελόριζο. Βέβαια, η εντύπωσή μου βλέποντάς το ήταν τραγική, διότι δεν υπήρχε ψυχή επάνω στο Καστελόριζο, ήτανε κατεστραμμένο, καμένο… ούτε γάτα δεν υπήρχε…
Είχαν φύγει οι κάτοικοι;
Είχαν φύγει οι κάτοικοι προ έτους, και μάθαμε ότι είχαν μείνει δύο άνθρωποι, δεν ξέραμε ποιοι ήταν. Όταν φτάσαμε στο Καστελόριζο, με φώναξε ο στρατηγός Τσιγάντες και μου έδωσε εντολή να πάω στη Ρω και να δω τι γίνεται σ’ αυτό το νησί πάνω. Πήραμε μια βενζινάκατο, με τρεις ανθρώπους και πήγα στη Ρω. Όταν βγήκα έξω, το πρώτο πράγμα που αντίκρισα ήταν μια αγελάδα ισχνή.
Τίποτε άλλο;
Τίποτε άλλο. Και ύστερα από λίγο είδα κατσίκια, πολλά. Γυρίζοντας το κεφάλι μου δεξιά, βλέπω μια γυναίκα, ντυμένη στα μαύρα, να φεύγει και να μπαίνει μέσα σε ένα σπίτι. Προχώρησα, κτύπησα την πόρτα και βγαίνει η Δέσποινα η Αχλαδιώτου, μια λεβεντογυναίκα, ηλιοκαμένη, με μεγάλα μάτια, ζωηρά, έξυπνα, διαπεραστικά και μου λέει «τι θέλεις;». Της λέω «κατ’ αρχήν μη φοβάσαι, είμαι Έλλην αξιωματικός, και είμαι και Καστελοριζιός. Λέγομαι Νίκος Πάγιας». Μου λέει «είσαι Καστελοριζιός;». Λέω ναι. Μου λέει «πέρασε» και με βάζει μέσα στο σπίτι της. Κάθομαι εγώ σε μια καρέκλα και τα παιδιά, οι δικοί μου μαζί. Φεύγει, έρχεται ύστερα από λίγο και συνοδεύει μια γρια γυναίκα, ίσαμε 80 χρόνων τυφλή.
Προσθέτει η Κυρά της Ρω: Η μανίτσα μου.
Την οποία τη φέρνει κοντά και της λέει «μάνα το παιδάκι από εδώ είναι Καστελοριζιός. Είναι ο Νίκος ο Πάγιας. Με χαιρέτησε η γιαγιά. Κάθισε δίπλα μου και μου υπέβαλε ερωτήσεις. (…) Όταν τελείωσε η «ανάκριση», σηκώνεται, παίρνει την κυρα-Δέσποινα από το χέρι και επιστρέφει με δύο κεφαλάκια τυρί. Καμωμένα με το γάλα των κατσικιών.
Της Ρω.
Μου το έδωσε για πεσκέσι. Της λέω, «γιαγιά, ευχαριστώ πολύ, είναι πολύ συγκινητικό αυτό το πράγμα, αλλά εγώ δεν μπορώ να το πάρω γιατί δεν μπορώ να τα κουβαλάω. Αλλά σου υπόσχομαι πως θα ξανάρθω, να σας ξαναδώ και τότε να δούμε τι θα κάνουμε. Έφυγα από το νησί, πήγα στο Καστελόριζο, τα ανέφερα στο διοικητή μου, τον αείμνηστο Τσιγάντε, την κατάσταση των γυναικών, οπότε φορτώσαμε μια βενζινάκατο τρόφιμα και τα στείλαμε πάνω στο νησί. Βεβαίως εμείς φεύγαμε μετά από μερικές ώρες. Εκείνο που μου έκανε μεγάλη εντύπωση και μου έχει μείνει είναι ότι φεύγοντας από το Καστελόριζο και ξεκινώντας για τις επιχειρήσεις, περάσαμε από τη Ρω και τη σημαία την είδα εγώ υψωμένη!
Ελληνική σημαία!
Ελληνική σημαία, που ύψωσε η κυρα-Δέσποινα στη Ρω, περνώντας το τμήμα του Ιερού Λόχου, πηγαίνοντας για επιχειρήσεις.
από την εκπομπή του Φρέντυ Γερμανού «ΟΙ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑ»
http://www.ert-archives.gr/V3/public/pop-view.aspx?tid=73761&tsz=0&act=mMainView
λογομνήμων... 