Δημήτριος Υψηλάντης

Ο Χρήστος Βυζάντιος περιγράφει κάποια ενδιαφέροντα γεγονότα που συνέβησαν λίγο πριν και λίγο μετά την άλωση της Τριπολιτσάς:

 

Μετά δέκα ημέρας από της αφίξεως του τακτικού σώματος εις Τρίπολιν, ανηγγέλθη εις το εκεί στρατόπεδον ότι ο εμφανισθείς εις Καλάμας τουρκικός στόλος παραπλέων την Αχαΐαν εισήλθεν εις τον Κορινθιακόν κόλπον, επαπειλών τα παράλια αυτού. Ο Υψηλάντης, καθό νομίζων εαυτόν αρχηγόν της Πελοποννήσου, προσεκάλεσε πολλούς των εν τη πολιορκία οπλαρχηγών να δράμωσι μετά των υπ’ αυτούς σωμάτων προς υπεράσπισιν των εκεί επαπειλουμένων παραλίων χωρών. Αλλ’ ουδείς υπήκουσεν αυτώ διότι άπαντες οι πολιορκούντες την πόλιν ταύτην Έλληνες περιμένοντες την όσον ούπω άλωσιν αυτής, δεν ήθελον ν’ απομακρυνθώσιν εξ αυτής στερούμενοι των προσδοκωμένων πλουσίων λαφύρων, ώστε και ει τις των εκεί οπλαρχηγών ήθελε να υπακούση εις την διαταγήν του Υψηλάντου, ουδείς των υπ’ αυτόν απεμακρύνετο της θέσεως ταύτης ακολουθών τον καπιτάνον του· καθόσον και φόβος επρόκειτο μη οι Λάκωνες (Μανιάται) οίτινες συν γυναιξί και τέκνοις συνήχθησαν εκεί προς λαφυραγωγίαν, διαρπάσωσι την πόλιν, όπως και εγένετο μετ’ ου πολύ. Ο δε Υψηλάντης, φροντίζων μόνον περί της προόδου της Επαναστάσεως και της υπερασπίσεως του ελληνικού λαού, εκ των προσβολών του εχθρού, προσλαβών το τακτικόν σώμα, και πεντακοσίους άνδρας, ους έδωκεν αυτώ ο Θ. Κολοκοτρώνης υπό τους δύο υιούς αυτού Πάνον και Γενναίον, ανεχώρησε και απήρχετο εις Αίγιον, ένθα ο τουρκικός στόλος εφαίνετο ότι απεπειράτο ν’ αποβιβάση στρατόν. Το δε μικρόν τούτο τακτικόν σώμα κατά την δεινήν περίστασιν ταύτην έδειξεν ότι εμπνεόμενον υπό της πειθαρχίας και πατριωτισμού κατά πόσον εσέβετο και εξετέλει τας διαταγάς των ανωτέρων του

Δημήτριος Υψηλάντης (1794-1832)

Απερχόμενος ο Υψηλάντης εις Αίγιον μετά του σώματος, πληροφορηθείς δε καθ’ οδόν, εν τω χωρίω της Σικυώνος Βασιλικά, ότι ο τουρκικός στόλος, αντί της αποβιβάσεως στρατού εις τα παράλια της Πελοποννήσου, επυρπόλησε τα εν Γαλαξιδίω ελλιμενιζόμενα ελληνικά εμπορικά πλοία και μετά ταύτα εξήλθε του Κορινθιακού κόλπου, εστράφη μετά του τακτικού σώματος εις Τρίπολιν. Αλλά καθ’ οδόν ανηγγέλθη αυτώ η άλωσις της πόλεως ταύτης, γενομένη τη 23 Σεπτεμβρίου 1821, ως και η εν αυτή τη πόλει γενομένη σφαγή των Τούρκων εναντίον της συνομολογηθείσης περί παραδόσεως αυτών συμβάσεως.
Αι αγγελίαι αύται τοσούτον κατετάραξαν αυτόν, ως άνδρα γενναίον και φιλάνθρωπον, και γνωρίζοντα οποίαν θλιβεράν εντύπωσιν ήθελον προξενήσει ταύτα καθ’ άπαντα τον πολιτισμένον κόσμον, απεφάσισε να μεταβή μετά του τακτικού σώματος εις Αθήνας. Αλλ’ οι εν Τριπόλει στρατιωτικοί αρχηγοί της Πελοποννήσου, λαβόντες γνώσιν της αποφάσεως ταύτης του Υψηλάντου και μη θέλοντες την αναχώρησιν αυτού εκ της πατρίδος των, διότι ο λαός της Πελοποννήσου και ιδίως οι φέροντες τα όπλα αρχηγοί τε και στρατιώται ηγάπων και εσέβοντο αυτόν, εξαπέστειλαν προς αυτόν επιτροπήν εξ επισήμων ανδρών, δικαιολογούμενοι ότι τα εν τη αλώσει της Τριπόλεως ήσαν τυχαία συμβάντα εναντίον της θελήσεως των εκεί στρατιωτικών αρχηγών, ιδίως δε απέδιδον ταύτα πάντα εις την προς λαφυραγωγίαν ανέκαθεν τάσιν των Μανιατών· προς δε υπέσχοντο ότι μετά την επάνοδον αυτού εις Τρίπολιν, ήθελον δώσει και μέρος των λαφύρων της πόλεως εις το υπ’ αυτόν τακτικόν σώμα.

Παναγιώτης Ζωγράφος
(κατά παραγγελία και με την καθοδήγηση του Μακρυγιάννη)
«Πόλεμος της Τριπολιτζάς και των πέριξ αυτής χωρίων»
από τη Βικιπαίδεια

Ο Υψηλάντης, ως ανήρ αγαθός, εύπιστος και αδυνάτου χαρακτήρος, μη θέλων δε να δυσαρεστήση τινά, πολύ μάλλον δε να λυπήση τους ικετεύοντας αυτόν, επανήλθε μετά του τακτικού σώματος εις Τρίπολιν. Αλλά μάτην οι περί τούτον υποσχέσεις αυτών· το τακτικόν σώμα εισελθόν εις Τρίπολιν δεν εύρε ειμή τα θύματα των σφαγών και της λεηλασίας· τα πάντα είχον διαρπαγή, ώστε ουδέ τακτικήν τροφή ελάμβανε· ει και ο δυστυχής συνταγματάρχης Παλέσας διεμαρτύρετο κατά της ακηδίας ταύτης των εν Τριπόλει αρχόντων, ουδείς έδιδεν ακρόασιν εις τα περί του σώματος αυτού παράπονα. Ένεκα τούτου οι υπ’ αυτόν στρατιώται καθεκάστην ελιποτάκτουν.
Ο δε Υψηλάντης, επιθυμών την συντήρησιν του τακτικού σώματος, του οποίου την παραλυσίαν προέβλεπεν, αν τούτο διέμενεν εισέτι εν Τριπόλει, ελθών δε και εις νέας έριδας μετά των πολιτικών αρχηγών, διαφωνούντων προς τους στρατιωτικούς λίαν συμπαθούντας προς αυτόν, συνεννοηθείς μετά του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη και λοιπών οπλαρχηγών, προσέλαβε το τακτικόν σώμα και ήλθεν εις Άργος.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΝ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΩΝ ΚΑΙ ΜΑΧΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΤΑ ΤΑΥΤΑ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ, ΩΝ ΣΥΜΜΕΤΕΣΧΕΝ Ο ΤΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥ 1821 ΜΕΧΡΙ ΤΟΥ 1833» ΑΘΗΝΑΙ 1901

από το βιβλίο του ΑΠΟΣΤ. Ε. ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ «ΕΠΙΛΕΚΤΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ» ΤΟΜΟΣ Α΄
Εκδόσεις ΒΑΝΙΑΣ